گرگان تا اواخر دوره قاجار به نام استرآباد مشهور بود. شهر گرگان (استراباد) در دوران قاجار ۶ محله بزرگ به نام‌های سرپیر، دربنو، سرچشمه، میخچه‌گران، نعلبندان، سبزه مشهد و میدان داشت هر کدام از محلات نام‌برده بالا علاوه بر بازار و بازارچه دارای مسجد یا تکیه، حمام، مدرسه و آب انبار اختصاصی نیز بوده‌اند که کم و بیش تا امروز شکل خود را حفظ کرده‌اند .. بافت تاریخی گرگان، با مساحتی بالغ بر ۱۵۰ هکتار سومین بافت با ارزش ودارای سبک معماری پس از یزد واصفهان است و وسیع‌ترین بافت تاریخی شمال ایران است. بافت تاریخی این شهر در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.شهر گرگان و منطقه پیرامونش که از نیمه سال ۱۳۷۶ خورشیدی به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شده از یکم دی ماه ۱۳۱۱ خورشیدی تاکنون به نام گرگان شهرت داشته است واکثرجمعیت این شهر مردم پارسی‌زبان هستند. درست است که این شهر را همه با جنگل ناهارخوران آن می شناسند اما جاذبه های تاریخی دیگری نیز دارد که اغلب از نگاه گردشگران نادیده مانده است اگر دوست دارید درنوروز به گرگان مرکز استان گلستان بروید بهتر است با جاذبه های گردشگری آن آشنا شوید.
ناهارخوران
ناهارخوران نقطه ای جنگلی در جنوب شهر گرگان است که در فاصله هشت کیلومتری از مرکز شهر قرار دارد. این منطقه از هوای نسبتا مطبوع و ملایم تری در مقایسه با شهر و مناطق شمالی این منطقه برخوردار است. دارای فضای جنگلی در طرفین جاده برای تفرج است و با داشتن آب و هوای مناسب و دامنه پر شیب جنگلی مورد استفاده تفرج کنندگان داخلی و خارجی قرار می گیرد.
روستای نومل
روستای نومل یکی از قدیمی ترین روستاهای شهر گرگان محسوب می شود و دارای مردمانی خونگرم و مهمان نواز می باشد. روستای نومل یکی از روستاهای قشنگ و زیبای منطقه گرگان است .جاهای دیدنی این روستا عبارتند از :سد کوثر نومل که دارای مساحت ۱۴۰ هکتار می باشد و فضای زیبا ودیدنی دارد که همه ساله تعداد زیادی مسافر و گردشگر به آنجا برای تفریح سفر می کنند.جنگل سرپیر که جنگلی زیبا وقشنگ و دارای زیارتگاه می باشد که مردمان زیادی برای زیارت به آنجا می روند.جنگل ایستگاه:جنگل ایستگاه جای زیبا وقشنگ ودارای فضای باز ودلنشین می باشد که هر ساله در روز سیزده مردمان زیادی از شهرها و روستاهای اطراف به آنجا می آیند تا از این نعمت خدا دادی بهره ببرند.
آبشارهای نومل
مجموعه آبشارهای نومل در موقعیت جغرافیایی در استان گلستان واقع است. این آبشارهای زیبا در شهرستان گرگان در روستای نومل قرار دارند. روستای نومل در فاصله 7 کیلومتری ازجاده اصلی گرگان-مشهد قرار دارد که در کنار کوه ازجلوهای طبیعی و دیدنیهای خاصی برخوردار است. شغل اکثریت ساکنان این روستا کشاورزی و دامداری میباشد.این روستا در دهستان استرآباد جنوبی قرار دارد.
این مجموعه شامل 6 آبشار بزرگ است که مسیر دسترسی بسیار مشکل و دشواری دارند. به دلیل سختی مسیر منطقه بسیار بکر و دست نخورده باقی مانده است. بلندترین آبشار منطقه به آبشار نومل شهرت دارد که بیش از 30 متر ارتفاع دارد. از سایر آبشارهای منطقه میتوان به آبشار دو قلوی نومل، آبشار ایستگاه نومل 1 و 2 اشاره کرد. این مجموعه آبشار در فاصله 4کیلومتر در شمال روستای نومل در دل جنگلهای منطقه چهل گیسو واقع شده اند. آبشار دو قلو ایستگاه نومل یکی از کم نظیر ترین آبشارها در سطح منطقه است و 5 متر ارتفاع دارد آبشار دوقلوی نومل در منطقه چلگیسو در داخل جنگل واقع شده است که مسیر آن بسیار نا هموار و مشکل است. از دیگر آبشارها آبشار ایستگاه است که بالغ بر 30 متر ارتفاع دارد. همچنین آبشار ایستگاه 2 در این منطقه در حدود 15 متر ارتفاع دارد. دسترسی به این آبشارها نیاز به راهنمای محلی دارد.
قلعه خندان
یکی از بناهای با ارزش متعلق به دوره صفویه در بلوار مازندران است. بقایایی از برج و بارو و استحکامات قلعه هنوز پابرجاست.
تورنگ تپه
در تورنگ تپه که در 17 کیلومتری شمال شرقی گرگان است آثاری برنزی و آهنی از دوره هخامنشی – اشکانی – ساسانی و اسلامی به چشم می خورد. این تپه از مجموعه چند تپه با برجستگی نزدیک به یکدیگر تشکیل شده است.
پل آق قلا
پل معروف آق قلا روی رودخانه گرگان رود احداث شده است. پایه های این پل از دوره سلجوقی باقی مانده است و در زمان صفویان روی پایه های باقی مانده پل جدیدی احداث شده است. اطراف پل و حاشیه رودخانه فضای مناسبی برای گردشگران فراهم می آورد. این پل در 18 کیلومتری شمال گرگان، ابتدای بافت قدیم شهر آق قلا قرار دارد.
دیوار گرگان
دیواری است آجری ما بین دشت گرگان و ترکمن صحرا که به عنوان سدی در برابر حملات دشمن در زمان ساسانیان ساخته شده است. این دیوار با 200 کیلومتر طولانی ترین اثر معماری ایران باستان و سومین دیوار تاریخی جهان پس از دیوار چین و آلمان است. در نوشته های تاریخی این دیوار را سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی، قزل آلان، مار سرخ و … نامیده اند.
پارک جنگلی النگ دره
این پارک در جنوب غربی شهر گرگان به فاصله 3 کیلومتری شهر واقع شده است. پارک جنگلی النگ دره در دامنه جنگل های انبوه شمالی از پوشش درختان منحصراً جنگلی برخوردار بوده و رودخانه ای از وسط آن می گذرد.
آبشار رنگو
آبشار رنگو در 6 کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان واقع شده است. این آبشار که بستری نیم دایره‌ای شکل دارد، شامل یک محل ریزش اصلی و چند محل ریزش فرعی است و حدود 7 متر ارتفاع دارد.
پارک جنگلی قرق
این پارک در 23 کیلومتری شرق گرگان در کنار جاده اصلی ترانزیت واقع شده و مساحت آن 650 هکتار است. بخش اعظم پارک جنگلی قرق در محیط جلگه ای قرار گرفته و دارای امکانات تفرجی است. این پارک محل نگهداری گوزن های بومی جنگل های شمال ایران است.
باران کوه
باران کوه یکی از نقاط بسیار دیدنی و جذاب واقع در جنگل شصت کلاته است که در جنوب شرقی شهر گرگان واقع شده است.
پارک جنگلی دلند
پارک جنگلی دلند در 11 کیلومتری غرب آزادشهر و در کنار جاده اصلی گرگان – مشهد واقع شده است. این پارک پوشیده از درختان با ارزش جنگل های شمال مانند بلوط، آزاد، افرا و انجیلی است و از امکانات تفرجگاهی مانند آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و کمپ چوبی برخوردار است.
موزه گرگان
موزه گرگان در اردیبهشت ماه 1343 در کاخ سلطنتی پارک شهر (کاخ موزه) که به شماره 1538 ثبت آثار ملی می باشد، افتتاح شده بود با 152قلم اشیاء باستانی، تا سال 1361دایر بوده است.
مدرسه عمادیه
این مدرسه در مرکز محله دربنو واقع شده است. بانی و معمار آن شیخ اسماعیل قاضی و معمار کربلایی رمضانعلی بوده اند. مدرسه عمادیه از جمله بناهای تاریخی است که وقف‌نامه‌های موجود قدمت آن را به صفویه(شاه طهماسب- شاه سلیمان) می رساند.
برج گرگان
این سازه عظیم به عنوان ” نماد مدرن ” شهر گرگان در کنار دیگر نمادهای فرهنگی و تاریخی گرگان و در میدان بسیج، بزرگترین میدان شهری شمال کشور به شمار می‌آید و شهر گرگان که شهر تاریخ و طبیعت می باشد به همراه نمادها و جاذبه‌‌های متعدد تاریخی و طبیعی، یک نماد مدرن را نیز در بر گرفته است .ارتفاع برج گرگان پنجاه و هفت متر میباشد و دومین برج بلند کشور پس از برج میلاد به شمار می‌رود.
از ویژگی‌های منحصر بفرد این برج میتوان به یک تراس مخصوص با نمای شهر زیبای گرگان، رستوران منحصر بفرد گردان در بلندترین ساختمان استان و صاعقه گیر و آنتن پانزده متری با قابلیت تجهیزات ارتباطی اشاره نمود
نان خرمایی، حلوا آماج و نان زنجبیلی گرگان برای علاقه مندان به شیرینی سوغات دلپذیری است. برای خرید قالی و قالیچه و پشتی های ترکمن و انواع جاجیم هم می توانید به گرگان سفر کنید.