یکی از ارزشمندترین محصولات این تبدیلات گازی، متانول است که به عنوان ماده اولیه بسیاری از صنایع میان دستی و پایین دستی مورد استفاده قرار میگیرد. در همین راستا و به جهت تکمیل دانسته‌ها، دستیابی به تکنولوژی بومی این محصول و نهایتا طراحی مهندسی پایه واحد تولید صنعتی متانول در کشور یکی از اولویتهای اصلی شرکت پژوهش و فناوری از آغاز تشکیل آن بوده است. لذا در سال 1381 و پس از بررسیهای زیاد، دانشگاه صنعتی شریف به عنوان قطب و بازوی پژوهشی این شرکت انتخاب شد و از همان سال فعالیتهای مطالعاتی اولیه، و در ادامه طراحی، نصب، راه اندازی و بهره برداری از پایلوت فرآیندی به ظرفیت تولید یک کیلوگرم در ساعت متانول خام با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و شرکت لورگی مورد توجه قرار گرفت. در ادامه و با همکاری سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی و دانشگاه تربیت مدرس، پکیج مهندسی پایه واحد پایلوت اتوترمال تهیه و set up مربوطه ساخته و بهره برداری شد. همچنین به صورت جداگانه همکاری مشترکی با شرکت تاپسو درخصوص فرآیند تولید متانول و دی متیل اتر صورت گرفت و اسناد مهندسی یک واحد دمو با ظرفیت 7 تن متانول در روز از روش اتوترمال تهیه گردید. در ادامه پروژه هایی در رابطه با مطالعات سینتیکی برای کاتالیست متانول داخلی و مدل سازی راکتور متانول با موفقیت در شرکت انجام شد.
همزمان با راه اندازی موفق پایلوت تحقیقاتی در سال 1390، طراحی و مهندسی (اصولی و تفصیلی ) دمو پلنت به ظرفیت 3.6 تن در روز تولید متانول گرید AA توسط دانشگاه صنعتی شریف و شرکت پژوهش و فناوری به انجام رسید و ثبت اختراع داخلی فرآیند تولید متانول از گاز طبیعی با روش ریفورمینگ بخار انجام شد. سپس بسته طراحی فرآیندی واحد تولید متانول با ظرفیت 660 هزار تن در سال با دانش فنی بومی و داخلی سازی حداکثری( بطوریکه غیر از توربوکمپرسور بقیه تجهیزات و کاتالیستهای تولید داخل در طراحی لحاظ شده اند) و رفع مشکلات عملیاتی تکنولوژی های موجود در کشور تهیه گردید و در سال 1392 قرارداد واگذاری دانش فنی و بسته طراحی فرآیندی واحد تولید متانول با ظرفیت 660 هزار تن در سال به پتروشیمی کیمیاگران سبزوار به امضا رسید. در حال حاضر قرارداد واگذاری دانش فنی و بسته طراحی فرآیندی واحد تولید متانول با ظرفیت 450 هزار تن در سال به شرکت پتروهیدج به مرحله اجرا و تحویل مدارک مهندسی رسیده است. همچنان مقدمات لازم برای عقد قرارداد واگذاری دانش فنی و بسته طراحی فرآیندی واحد تولید متانول با ظرفیت 450 هزار تن در سال به شرکت فجر کرمان انجام شده است و در آینده نزدیک به مراحل عقد قرارداد و اجرا خواهد رسید.
از طرف دیگر و با توجه به اهمیت کاتالیست ها در تکنولوژی بومی، از همان سالهای ابتدایی کارهای تحقیقاتی در راستای بومی سازی کاتالیست متانول در شرکت آغاز شد و در این راستا کارهای طراحی و ساخت واحدهای آزمایشگاهی و Bench Scale جهت تهیه و تست کاتالیست سنتز متانول، بومی سازی کاتالیست سنتز متانول مورد نیاز فرآیند بر اساس پروژه های پژوهشی و ثبت اختراع داخلی کاتالیست های بومی شده مورد نیاز فرآیند انجام شد و در ادامه با ساخت کاتالیست متانول در مقیاس نیمه صنعتی و تولید آن درمقیاس صنعتی بر اساس دانش بومی بدست آمده قرارداد واگذاری دانش فنی ساخت کاتالیست متانول با شرکت صدر شیمی در سال 1392 و به ظرفیت 400 تن در سال منعقد گردید.
از مزایای این تکنولوژی نسبت به سایر تکنولوژیهای موجود در دنیا می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
بومی بودن دانش فنی و تکنولوژی تولید متانول
در دسترس بودن صاحب دانش فنی
· قابلیت عرضه تکنولوژی در ظرفیتهای مختلف و تکنولوژیهای متفاوت (ریفورمینگ با بخار، ریفورمینگ با بخار و دی اکسیدکربن،) براساس نیاز مشتری و شرایط اقتصادی
· کاتالیست بومی فرآیند ( تمام طراحی ها براساس کاتالیست متانول شرکت پژوهش و فناوری و سایر کاتالیست های تولید داخل انجام شده است)
· فعالیت بالاتر کاتالیست متانول شرکت پژوهش و فناوری که برای طرح های جدید متانول باعث کوچکتر شدن حجم راکتورهای متانول می شود و در واحدهای موجود باعث افزایش ظرفیت/طول عمر کاتالیست می گردد.
· مصارف خوراک و یوتیلیتی مشابه و در محدوده تکنولوژیهای معتبر دنیا
محسن بهمنی – کارشناس شرکت پژوهش و فناوری