بررسی تفاوت اتیلن و پلی اتیلن/اشتباهی که از حادثه خط اتیلن غرب در رسانه ها به جا ماند

حادثه آتش سوزی روز جمعه (یکم مردادماه) که به سرعت در فضای مجازی و رسانه ها منتشر شد، یک خود اشتباهی به همراه داشت که تا امروز که عملیات تعمیر و بازسازی این خط لوله در جریان است، همچنان تداوم دارد. این اشتباه به نام طرح که «خط لوله انتقال اتیلن غرب کشور» نامیده می شود، مربوط است، با این حال برخی به اشتباه از نام خط لوله « پلی اتیلن» استفاده کردند.

این در حالی است که اتیلن از مهم ترین مواد پایه در صنایع پتروشیمی و هیدروکربوری غیر اشباع و اولین عضو از گروه آلکن ها است که دارای ساختمان ملکولی مسطح است و گازی بی رنگ و بی بو و به شدت آتش گیر میباشد که عمدتاً از طریق فرایند شکست مولکولی مواد هیدروکربوری همانند اتان، نفتای سبک و سنگین در واحدهای الفینی بدست می­آید. اتیلن دارای مصارف بسیاری است که از آن جمله می توان کاربرد آن را در صنایع تولید پلیمر، الیاف مصنوعی، حلال ها، نرم کننده ها، پاک کننده ها، ضدیخ و الکل ها نام برد که در تولید حجم انبوهی از محصولات پتروشیمیایی به کار می رود. محصولات دیگری نظیر انواع پلی اتیلن های سنگین(HDPE)، سبک و سبک خطی(LD/LLDPE)، پلی وینیل کلراید(PVC)، پلی اتیلن ترفتالات(PET)، پلی استایرن(PS)، آلفا الفین ها(ABS) و ... از مهم ترین مشتقات قابل تولید از اتیلن هستند و پلی‌اتیلن‌ محصولی است جامد که از طریق پلیمریزاسیون گاز اتیلن (4H­2C) به دست می آید و بصورت گرانول (دانه بندی) بسته بندی و به بازار مصرف عرضه می شود.

ماده اولیه مهم پلی اتیلن شامل ساختار بسیار ساده‌ای است، به طوری که ساده‌تر از تمام پلیمرهای تجاری است. یک مولکول پلی اتیلن زنجیر بلندی از اتم‌های کربن است که به هر اتم کربن دو اتم هیدروژن چسبیده‌است.

نگاهی به خط لوله اتیلن غرب

خط لوله انتقال اتیلن غرب نام یک خط لوله و مجموعه‌ای از متعلقات نظیر ایستگاههای تقویت فشار، ایستگاههای شیرهای کنترل، ایستگاههای حفاظت کاتدیک و ... در غرب، شمال غربی و جنوب غربی ایران است.

بنای این طرح از آنجا گذاشته شد که مسئولان تصمیم گرفتند گاز اتیلن را از منطقهٔ عسلویه در شرق استان بوشهر به استان‌های خوزستان، لرستان، چهارمحال­و بختیاری، کهگیلویه­و­بویراحمد، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان­غربی و ... انتقال دهند.

طول کل خط لوله انتقال اتیلن غرب کشور بالغ بر 2550 کیلومتر است که تاکنون حدود 1750 کیلومتر آن احداث و ادامه کار تا تکمیل این خط در دست اقدام می باشد.

شرکت احداث کننده  این طرح ملی شرکت ملی صنایع پتروشیمی می باشد. در حال حاضر تأمین‌کننده‌های اصلی اتیلن این خط لولهٔ پتروشیمی های کاویان و مروارید در عسلویه بوده و در آینده پتروشیمی های گچساران و ایلام نیز به تامین کنندگان اتیلن این خط اضافه خواهند شد.

بازار هدف شرکت های پتروشیمی واقع در مسیر این خط لوله علاوه بر تامین نیاز صنایع تکمیلی (پایین دستی) داخلی، بازار کشورهای همسایه از جمله عراق، ترکیه، گرجستان، ارمنستان و ... می باشد.

این طرح به لحاظ تحرک بخشی به فرآیند تولید در مناطق کمتر توسعه یافته کشور و ارتقای فناوری در بخش صنعت نفت، ایجاد رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار، تمرکز زدایی از صنایع پتروشیمی در مناطق جنوبی کشور، فاصله گرفتن از خام فروشی مواد هیدروکربوری و ایجاد ارزش افزوده، دسترسی سریعتر و آسانتر به بازارهای منطقه ای و محلی، توزیع رشد صنعتی و اقتصادی در پهنه گسترده کشور و رشد و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی با توجه به رشد روز افزون بازارهای مصرف از جمله طرح های مهم و ملی کشور شناخته شده است.

آتش سوزی خط لوله اتیلن غرب خسارت جانی به همراه نداشت و عملیات بازسازی و تعمیر آن با فاصله زمانی اندک بعد از واقعه شروع و ادامه دارد. عبدالحسین بیات، قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در طرح خط لوله اتیلن غرب به شانا گفته است: فعلاً آثار و ابعاد حادثه ثبت و ضبط می شود و پس از جمع آوری اطلاعات و پایان عملیات بازسازی، دلیل حادثه بررسی می شود، به هر حال آنچه مسلم است دلیل حادثه را باید در عوامل بیرونی تحمیل شده به خط لوله اتیلن غرب جستجو کرد و نه در خود خط لوله اتیلن غرب و متعلقات و زیر مجموعه های آن.