روشهای مختلفی برای جلوگیری و یا کاهش میزان خوردگی مواد مهندسی در محیطهای خورنده ارائه شده است. این روشها عبارتند از: انتخاب مواد مناسب، تغییر در محیط خورنده، تغییر متغیرهای طراحی، استفاده از پوششها، حفاظت کاتدی و آندی و استفاده از ممانعت کنندهها (بازدارندهها).
انتخاب مواد مناسب یکی از مؤثرترین و متداولترین روشهای مقابله با خوردگی است. ترکیب شیمیایی، مقدار ناخالصیها، ماهیت و توزیع اجزاء ریزساختاری، کیفیت سطحی و فرآیند ساخت از مهمترین عوامل مؤثر در مقاومت به خوردگی مواد مهندسی میباشند. از آنجا که میزان مقاومت به خوردگی با تغییرات جزئی در محیط خورنده و یا تغییرات جزئی در خود مواد (نظیر تغییر در ترکیب شیمیایی و یا توزیع اجزاء ریزساختاری) میتواند بمیزان قابل توجهی تغییر نماید، فرآیند انتخاب مواد امری نسبتاً پیچیده بوده که باید در آن عوامل متعددی در نظر گرفته شود.
با توجه به اهمیت این موضوع، استفاده از اطلاعات مربوط به متریالهای مورد استفاده در واحدهای مختلف صنایع پتروشیمی با توجه به شرایط فرایندی مختلف میتواند بعنوان پشتوانه مناسبی در انتخاب صحیح متریال در طراحیها، تعمیرات و نگهداری و تحلیل بسیاری از مسائل مربوط به خوردگی در این صنایع مطرح باشد. متریالهایی که در شرایط فرایندی بدون بروز خوردگی سرویسدهی مینمایند, مهر تأییدی بر یک انتخاب متریال موفقیتآمیز میباشند. نرمافزارPetroMat یک بانک اطلاعاتی قابل جستجو از متریالهایی است که در شرایط فرایندی مختلف در پایپینگ برخی واحدهای پتروشیمی مورد استفاده قرار گرفتهاند. این نرمافزار در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در گروه پژوهشهای فنی (بخش مهندسی مواد و متالورژی) تهیه شده و اطلاعات مربوط به متریال مورد استفاده در پایپینگ برخی واحدها و مشخصات سیالات فرآیندی آنها در این بانک اطلاعاتی ارائه شده است.
از جمله مشخصات مربوط به متریال مورد استفاده عبارتند از:
Piping Class
Piping Material (Seamless/Welded): متریال بکار رفته در ساخت لولههای بدون درز و جوشکاری شده
Corrosion Allowance
-Design Temperature (Max/Min): حداکثر و حداقل دمای طراحی
همچنین از جمله مشخصات سیالات فرآیندی عبارتند از:
Components: نوع و مقدار اجزاء تشکیل دهنده سیال شیمیایی
State:حالت فیزیکی سیال شیمیایی
Flow: میزان دبی سیال شیمیایی
Operating Temperature:دمای عملیاتی سیال شیمیایی
Operating Pressure:فشار عملیاتی سیال شیمیایی
درصورتیکه کاربر بدنبال اطلاعات مربوط به متریالهای انتخاب شده برای سیالات فرایندی با مشخصات خاص باشد، میتواند با وارد نمودن مشخصات سیال مورد نظر خود در نرمافزار و انجام جستجو، لیست اطلاعات مربوط به متریالهای مورد استفاده برای آن سیال را مشاهده نماید. همچنین، این نرمافزار قابلیت انجام جستجو بصورت برعکس را نیز دارا میباشد. بعبارت دیگر، چنانچه کاربر بدنبال سیالاتی باشد که برای آنها متریالی با مشخصات خاصی انتخاب شده است، میتواند با وارد نمودن مشخصات متریال مورد نظر و انجام جستجو، لیست اطلاعات مربوط به مشخصات این سیالات را مشاهده نماید. همچنین, نرمافزار این قابلیت را دارد که نتایج حاصل از جستجو را بصورت فایل PDF و یا Excel ارائه نماید.
سید شهاب الدین حسینی - شرکت پژوهش و فن آوری پتروشیمی