لازم به ذکر است که این نرخ رشد برای صنعتی به اندازه پتروشیمی چندان نرخ بالایی نیست. همانطور که در نمودار 1 مشاهده می شود، میزان فروش صنعت پتروشیمی در سال 2016 در مقایسه با سال 2015 به اندازه 8/12 میلیارد یورو افزایش یافته است، که این نشان دهنده رشد بسیار اندک این صنعت در طول سال مذکور است.
به جز چین، ژاپن و برخی اقتصادهای نوظهور در آسیا، اکثر کشورهای صاحب تولیدکنندگان بزرگ محصولات پتروشیمی بین سال های 2015 و 2016 کمترین میزان فروش پتروشیمی را داشته اند. فروش محصولات پتروشیمی چین در سال 2016 بیشترین میزان رشد را تجربه کرده و از 1.280 میلیارد یورو در سال 2015 به 1.331 میلیارد یورو در سال 2016 رسیده است. در مقایسه ژاپن بین سال های 2006 تا 2016 کمترین میزان افزایش درآمد از محل فروش محصولات پتروشیمی را داشته است.
از نظر فروش کل اتحادیه اروپا همراه با ایالات متحده آمریکا، با رشد 1/15 درصدی فروش خود جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. اگر کشورهای اروپایی که در اتحادیه اروپا نیستند را نیز در محاسبات خود بیاوریم، میزان فروش کل محصولات پتروشیمی اروپا در سال 2016 بالغ بر 597 میلیارد یورو بوده است که 8/17 درصد از کل فروش جهان را شامل می شود. رقابت در صنعت پتروشیمی در دهه اخیر در سطح نسبتا باثباتی بوده است اما از آنجایی که چین جایگاه خود را به عنوان قدرت اول صنعت پتروشیمی همچنان حفظ کرده است، حفظ جایگاه دوم برای اروپا کار چندان سختی نخواهد بود.
نمودار 1- فروش جهانی محصولات پتروشیمی در سال 2016: به تفکیک منطقه جغرافیایی
منبع: CeficChemdata International/ * بقیه اروپا که شامل سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی
نکته آخر اما بسیار مهم اینکه کشورهای BRICS (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) روی هم رفته در سال 2016 به میزان 2/45 درصد از فروش محصولات پتروشیمی جهانی را به خود اختصاص داده اند که ارزش آنها بالغ بر 1.519 میلیارد یورو بوده است. وقتی کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا را به این رقم اضافه کنیم، میزان فروش بالغ بر 5/74 درصد یا 2.502 میلیارد یورو بوده است. بنابراین تقریبا سه چهارم فروش محصولات پتروشیمی جهان را می توان مربوط به کشورهای BRICS دانست. بقیه فروش جهانی که در حدود 5/24 درصد است نیز توسط کشورهای نوظهور آسیا (7/19 درصد) و خاورمیانه (2 درصد) صورت گرفته است.
جدول 1- فروش محصولات پتروشیمی در جهان (میلیارد یورو؛ درصد)
منبع: CeficChemdata International/ * بقیه اروپا که شامل سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی
10 کشور برتر فروشنده محصولات پتروشیمی
چین همچنان در صدر فهرست جهانی قرار دارد. میزان فروش چین از مجموع فروش نه کشور دیگر بیشتر است- فروش چین به اندازه مجموع فروش کشورهای نفتا و اتحادیه اروپا است.
در سال 2016، گردش مالی سی کشور برتر تولیدکننده محصولات پتروشیمی در مجموع 3.066 میلیارد یورو بوده است که 2/91 درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی را به خود اختصاص داده اند. از این سی تولیدکننده برتر، دوازده شرکت متعلق به آسیاست که میزان فروش آنها روی هم رفته 1.916 میلیارد یورو –یعنی 57 درصد از ارزش بازار جهانی محصولات پتروشیمی است. دوازده تای دیگر این تولیدکنندگان هم اروپایی هستند که فروش آنها مجموعا 523 میلیارد یورو (6/15 درصد ارزش بازار جهانی) است. از بیست شرکت تولیدکننده برتر نیز 5 شرکت آمریکایی هستند که میزان فروش آنها در مجموع 3/612 میلیارد یورو است (یعنی 2/18 درصد از ارزش بازار). در نهایت، سهم آسیا و اقیانوسیه نیز تنها 4/0 درصد از بازار فروش جهانی است.
نمودار 2- میزان فروش محصولات پتروشیمی به تفکیک کشور: 10 کشور اول
منبع: CeficChemdata International
چشم انداز جهانی صنعت پتروشیمی به سرعت در حال تغییر است. چین در حال برنامه ریزی در مورد صنعت پتروشیمی خود است تا آن را وارد مرحله جدیدی از توسعه کند –استراتژی که در «برنامه پنج ساله سیزدهم» ژاپن برای صنعت نفت و پتروشیمی این کشور در نظر گرفته شده است. برنامه چین این است که از یک بازیگر «پیرو پیشرو» به بازیگری تبدیل شود که «همیشه پیشرو» است و از یک «کشور بزرگ» به «قدرت اول صنعت نفت و پتروشیمی» تبدیل شود که نوآوری و تجارت را در این صنعت هدایت می کند و حرف اول را در بازارهای بین المللی می زند.
آلمان جایگاه خود را به عنوان بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در اروپا حفظ کرده است و میزان فروش این کشور 145 میلیارد یورو بوده است که این میزان 3/4 درصد از کل فروش جهانی است.
فروش محصولات پتروشیمی به تفکیک منطقه
در فاصله سال های 2006 تا 2016، اروپا به تدریج جایگاه خود را در فروش جهانی محصولات پتروشیمی به چین و بقیه کشورهای آسیایی به جز ژاپن واگذار کرد. سهم اروپا از فروش جهانی محصولات پتروشیمی از سال 2006 تاکنون به میزان 9/12 درصد کاهش یافته است، یعنی از 28 درصد در سال 2006 به 1/15 درصد در سال 2016 رسید.
نمودار 3- میزان فروش محصولات پتروشیمی به تفکیک منطقه
منبع: CeficChemdata International/ * بقیه اروپا که شامل سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی
سهم نفتا از کل فروش جهانی محصولات پتروشیمی از 1/24 درصد در سال 2006 به حدود 7/15 درصد در سال 2016 رسیده است. میزان کاهش سهم ژاپن از فروش محصولات پتروشیمی در طول این دوره 11 ساله بسیار کمتر از سایر کشورها بوده است.
ارزش کل فروش محصولات پتروشیمی در اتحادیه اروپا نیز به طور مداوم در حال افزایش بوده است، اما ارزش فروش کل محصولات پتروشیمی در جهان از این نرخ رشد بیشتر بوده است. فروش محصولات پتروشیمی در بازار جهانی در طول این سال ها از نظر ارزش از سال 2006 تا سال 2016 به اندازه 86/1 درصد افزایش یافته است. سهم چین از کل فروش جهانی در سال 2016 نیز به میزان 6/39 درصد بوده است. این رقم سه برابر سهم این کشور در سال 2006 است، در آن زمان سهم چین از بازار جهانی 2/13 درصد بوده است.
جدول 2- مقایسه میزان فروش محصولات پتروشیمی در سال های 2006 و2016
منبع: CeficChemdata International/ * بقیه اروپا که شامل سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی