به منظور تکمیل و ارتقاء صنایع پایین دستی پتروشیمی در ایران و جبران کمبود پروپیلن ظرف ١٠ سال آینده، یکی از رویکردهای اصلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی "عملکرد پروپیلن محور" خواهد بود و در نتیجه صنایع مصرفی پروپیلن (از جمله تولید پلی پروپیلن) نیز توسعه خواهند یافت.
شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی نیز در این راستا موفق به کسب دانش فنی زنجیره استراتژیک تولید پروپیلن تا پلی‌پروپیلن شده است. در حوزه دستیابی به دانش فنی بومی تولید پلی پروپیلن جهت تکمیل رویکرد پژوهشی و فناورانه خود؛ واحد نیمه صنعتی)دموپلنت (پلی‌پروپیلن این شرکت با ظرفیت 2400 تن در سال، در مرکز اراک احداث و راه اندازی شده و هم اکنون طبق برنامه مدون پژوهشی فعالیت می کند.
فرآیند طراحی‌شده برای واحد مذکور شامل دو راکتور دوغابی لوپ است که به دنبال آن دو راکتور بستر سیال فاز گازی قرار دارد و نوع کاتالیست مصرفی در این فرآیند معمولاً از دسته کاتالیست‌های زیگلر-ناتا است. این فرآیند قادر به تولید محدوده‌ی وسیعی از محصولات، شامل هموپلیمرهای یک و دوقله‌ای، کوپلیمرهای تصادفی، کوپلیمرهای مقاوم مهندسی و ترپلیمرهای بوتن-1 می‌باشد.
فرآیند مذکور به صورت یک مجموعه تکنولوژی منعطف (شامل مجموعه‌ای از اجزا) است که با توجه به نیازهای بازار و پژوهشی بودن این واحد ( به دور از نگرانی های واحد های صنعتی تولیدی) می‌توان تغییرات لازم را در این مجموعه اعمال کرد.
شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی جهت دستیابی و تکمیل دانش‌فنی تولید پلی‌پروپیلن علاوه بر واحد دموپلنت مذکور؛ از انواع ستاپ ها و پایلوت تولید کاتالیست‌های بومی نسل چهارم زیگلر-ناتا و پلیمریزاسیون بهره می‌برد.
اهداف و زمینه‌های فعالیت واحد نیمه صنعتی (دموپلنت) پلی‌پروپیلن شرکت پژوهش و فناوری
- برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های پژوهشی تا مقیاس نیمه صنعتی به منظوردستیابی به دانش فنی کاتالیست‌ها و فرآیندهای تولید محصولات پلی‌پروپیلن.
- توسعه محصولات پلیمری بر پایه پلی پروپیلن.
- توسعه فرآیند تولید پلی‌پروپیلن و رفع مشکلات واحدهای صنعتی مربوطه.
- برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های تحقیقاتی در سطح صنعت تولید پلی پروپیلن از قبیل تست کاتالیست، تست مواد افزودنی، محیط زیست، بهینه‌سازی فرآیندهای مرتبط و بهینه‌سازی انرژی.
- مشارکت در تولید جهانی علم و حرکت در مرزهای دانش و نوآوری فناوری‌های جدید در زمینه‌‌ی پلی‌پروپیلن
- کمک به تربیت نیروی انسانی محقق و بهره بردار در واحدهای مرتبط.
- برپایی دوره‌های آموزش کوتاه مدت به منظور ارتقاء، سطح دانش و مهارت کارکنان صنایع تولیدی پلی‌پروپیلن
مزایای تکنولوژی تولید پلی‌پروپیلن شرکت پژوهش و فناوری
- علاوه بر ساخت کاتالیست بومی و استفاده از آن در این تکنولوژی برای پلیمریزاسیون پروپیلن که منجر به صرفه‌جویی 133000 میلیون ریالی در سال نسبت به استفاده از کاتالیست‌های خارجی می‌گردد، تأمین داخلی تجهیزات نیز از جمله مزایای تکنولوژی بومی پلی‌پروپیلن می‌باشد.
- Pre-commissioning، commissioning و راه‌اندازی تکنولوژی با استفاده از متخصصان داخلی بدون دخالت شرکت‌های خارجی
- داخلی‌سازی نمودن پمپ‌های محوری صرفه‌جویی حدودی 20000 میلیون ریال (در مقیاس واحد نیمه صنعتی) به‌همراه داشته است.
- داخلی ساز نمودن تمامی تجهیزات mandatory از جمله لوپ راکتورها، پمپ‌های رفت و برگشتی، پمپ‌های سانتریفیوژ معمولی و سرعت بالا، ظروف تحت فشار، پکیج تزریق کاتالیست، پکیج انتقال پودر، پکیج ساخت خمیر کاتالیست، استیمر، خشک‌کن و ظرف تبخیر ناگهانی حدود
30000 میلیون ریال (در مقیاس واحد نیمه صنعتی) صرفه‌جویی به‌همراه داشته است.
- راه‌اندازی داخلی کمپرسورهای اتیلن و هیدروژن ؛ صرفه‌جویی 900 میلیون ریالی را به همراه داشته است.
- طراحی و داخلی‌سازی سیستم سیلینگ پمپ‌های هیدروکربن صرفه‌جویی 500 میلیون ریالی را به همراه داشته است.
- با استفاده از طراحی بومی شرکت، دور ریز آب در این تکنولوژی تقریباً به صفر رسیده است.
- با استفاده از طراحی بومی شرکت، میزان فلرینگ تا 80% کاهش یافته است.
شایان ذکر است، ارقام صرفه‌جویی ارائه شده جهت راه‌اندازی واحد نیمه صنعتی مرکز اراک بوده، که تجربه‌ی حاصل از مراحل اجرایی واحد مذکور با توجه به قابلیت بزرگنمایی مقیاس برای واحدهای صنعتی، منجر به صرفه‌جویی بسیار قابل ملاحظه تری در زمینه ساخت بومی تجهیزات و هزینه‌های راه‌اندازی، نسبت به این دموپلنت خواهد شد.
نویسنده: مهدی بابایی