براساس چشم انداز، باید ازخام فروشی پرهیز، زنجیره ارزش تکمیل و ارزش افزوده بیشتر شود و در این مسیر طرح های جدید پتروشیمی با رویکردی جدید ساخته خواهند شدو مجتمع های تولیدی نیزباید بهینه سازی روند تولید را در دستور کار قرار دهند .
در سال های اخیر زمینه بسیار خوبی برای توسعه صنعت پتروشیمی ایران با استفاده از دانش روز جهان فراهم شده است و دراین راستا انتقال و نهادینه سازی دانش فنی و استفاده از فناوری های نوین می تواند درآینده بسیاری از نیازهای صنایع عمده کشور را تامین کند و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در کنار شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها دستاورد های بزرگی را رقم زده اند.
در این میان باید به این نکته اشاره کرد که صنعت دانش‌بنیان یکی از ارکان اصلی و اساسی اقتصاد مقاومتی به شمار می‌رود. اتصال دانشگاه و تحقق آن در صنعت میتواند به ایجاد صنعتی پویا بینجامد، گرچه در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در این حوزه انجام شده، همچنان کاستی‌هایی در این زمینه به چشم می‌خورد.
در بحث اقتصاد مقاومتی در ارتباط با حوزه نفت ، گاز، پالایش و پتروشیمی که حوزه درآمدزای کشور و زمینه ایجاد‌کننده تکنولوژی و فناوری است، ارتقای توان داخلی میتواند نقش کلیدی داشته باشد.
با توجه به ویژگی درون‌زا و برون‌نگر بودن اقتصاد مقاومتی، شرکت های دانش‌بنیان میتواند پلی بین توانمندی‌های داخلی و دانش خارجی باشد و در توسعه اقتصاد مقاومتی و موفقیت آن نقش داشته باشد بر همین اساس با حمایت‌های دولت و صنعت می‌توان از طریق این مجموعه‌های دانش‌بنیان، ارزش افزوده‌هایی با مبالغ قابل توجه ایجاد کرد.
بر همین اساس با دستور وزیر نفت در سال جاری شورای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان در صنعت نفت به منظور توسعه و ارتقای زیست‌بوم نوآوری و فناوری صنعت نفت تشکیل شد و درصدد است با برنامه‌ریزی بلندمدت، ایجاد روابط فعال میان ذی‌نفعان، به‌کارگیری ظرفیت‌های موجود در نهادها و بازیگران درونی و بیرونی و حمایت و هدایت گروه‌های کارآفرینی، اقدام به پذیرش موسسه‌ها و شرکتهای دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های مرتبط با صنعت نفت کرده و زمینه لازم را برای توسعه فناوری و تجاری‌سازی فراهم کند.
روند شکل‌گیری عمده شرکتهای دانش‌بنیان به این صورت بوده که دانش و فناوری مستند شده تجاری سازی و منجر به تولید محصول شده است. اما بسیاری از شرکتهای صنعتی و تولیدکننده محصولات تکمیلی صنعت پتروشیمی برای خلق ارزش افزوده، دانش محصولات خود را بر اساس استانداردهای دانشگاهی مستند کرده و محصولاتی مبتنی بر دانش نوین تولید کردند و در حال حاضر شرکتهای دانش بنیان بسیاری در حوزه صنایع پایین دست پتروشیمی فعالیت می کنند
نجمه میررضایی مدیر عامل شرکت دانش بنیان آرسام پلاست راز، تولید کننده کامپاندهای پتروشیمی در مورد استفاده از دانش فناوری در صنعت و تولید محصولات پتروشیمی این شرکت گفت: در گذشته بسیاری از گریدهای کامپاندی وارداتی بوده و در بازار داخل وجود نداشتند. برای بومی سازی این محصولات نیز شرکت نیازمند ارتقا سطح علمی و دانشی بود تا بتواند محصولات جایگزین گریدهای اروپایی در بازار ایران تولید کند. برهمین اساس بعد از پیگیری‌های تکنیکال و ارتقا دانشی شرکت توانستیم نزدیک به ۱۵ گرید خاص و ویژه در صنعت پلی آمید، پلی پروپیلن و آلیاژهای پلی پروپیلن پلی آمید تولید کنیم و در بستر یک شرکت دانش‌بنیان آنها را به بازار داخل عرضه کنیم و به نوعی با رقبای خارجی به لحاظ دانشی رقابت کنیم.
وی افزود: علاوه بر بومی سازی این ۱۵ گرید خاص، میزان تولید به گونه‌ای بود که نیاز به واردات این محصول برای بازار داخل حذف شد. از آنجایی که میزان تولید صنعت کامپاندینگ بر اساس سفارش مصرف‌کنندگان آن شکل می‌گیرد. در حال حاضر ظرفیت اسمی کارخانه نزدیک به ۱۵ هزار تن در سال است و بر اساس نیاز مشتری میزان تولید و نوع گرید تولیدی مشخص می‌شود.
میررضایی در مورد حجم سرمایه گذاری شرکت در زمینه تحقیق و پژوهش‌های جدید گفت: تلاش کردیم سالانه ۵ درصد از درآمد شرکت را در تحقیق و پژوهش و توسعه شرکت در سال آتی آن سرمایه‌گذاری کنیم تا شرکت به لحاظ دانشی ایستا نبوده و در سال‌های آینده نیز رشد کند. در ابتدا یک شرکت تولیدی بودیم و بعد واحد بازرگانی آن شکل گرفت. در مسیر توسعه، پارامترهای یک شرکت دانش بنیان را نیز در درون تقویت کردیم تا در سال گذشته موفق به اخذ عنوان دانش‌بنیان شده و از یک شرکت صنعتی صرف به یک شرکت دانش‌بنیان تولیدی تبدیل شویم.
وی در مورد روند معمول پیش روی شرکتهای دانش‌بنیان گفت: مسیر به این شکل است که مجموعه دانش بنیان بعد از دستیابی به دانش تولید یک محصول برای صنعتی شدن و تولید تجاری تلاش می‌کند. البته بعضی از آنها بر اساس تامین نیاز بازار، دانش تولید محصول را بدست می‌آورند و برخی بر اساس دانش روز برای تولید محصول جدید مبتنی بر آن دانش شکل می‌گیرند. شرکتهای صنعتی که درد و نیازهای صنعت را می‌شناسند اگر تلاش کند تا با تحقیق و پژوهش به محصولات جدید یا بومی سازی محصولات وارداتی برسند، ارزش آفرین خواهد بود.
این گزارش می افزاید: کاتالیست ها از جمله کالاهای راهبردی و مهم صنایع هستند که سالانه حجم زیادی ارز باید صرف واردات آنها از خارج از کشور شود، اما بومی سازی آنها علاوه بر جلوگیری از خروج ارز، امکان تحریم آنها توسط دشمنان را نیز از بین می رود. در سال های گذشته شرکت های دانش بنیان توانستند دانش فنی کاتالسیت های بسیاری را در صنابع شیمیایی بتروشیمی و بالایشگاهی تدوین و بومی سازی کنند که در شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی کمک شایانی به اقتصاد کشور کرد.
لازم به ذکر است که اهم وظایف شورای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان در صنعت نفت شامل سیاستگذاری و نظارت بر ایجاد زیست‌بوم فناوری و نوآوری صنعت نفت در کشور؛ حمایت از ایجاد، توانمندسازی، پویایی و توسعه شرکتهای دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های مرتبط با صنعت نفت؛ سیاستگذاری و نظارت بر تامین و بهره‌برداری از فضاهای فیزیکی و امکانات زیرساختی تخصیص یافته برای استقرار و توسعه شرکتهای دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها؛ حمایت از برقراری ارتباطات ساختاریافته بین شرکتهای دانش‌بنیان با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخلی و بین‌المللی؛ به‌کارگیری و تقویت قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان در صنعت نفت؛ حمایت از سرمایه‌گذاران و شرکتهای نوآور علاقه‌مند به فعالیت در حوزه صنعت نفت؛ بررسی گزارش‌های عملکردی زیست‌بوم فناوری و نوآوری صنعت نفت؛ بررسی و تصمیم‌گیری در خصوص پیشنهادهای رسیده از ذی‌نفعان؛ حمایت از برگزاری رویدادهای کارآفرینی؛ هم‌گرایی، تسهیل و یکپارچه‌سازی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بازیگران مختلف در توسعه زیست‌بوم فناوری است.