صنعت پتروشیمی ایران به عنوان پیشران بخش اقتصادی کشور نقش بسیار مهمی در روند توسعه کشور دارد و در صورتی که لوکوموتیو این صنعت پویا به خوبی حرکت کند، می‌تواند قطار توسعه اقتصادی و صنعتی کشور را با توجه به برنامه ریزی های انجام شده به خوبی حرکت داد.
بر اساس برنامه ریزی های انجام شده در سال 1404 سهم صنعت پتروشیمی ایران از کل تولید محصولات پتروشیمی دنیا به 6.2 درصد خواهد رسید و رسیدن به این هدف مهم نیازمند عزمی ملی و تعامل و همکاری است و اگر بتوان با یکدلی وهمکاری برنامه های توسعه ای را محقق کرد بدون تردید ایران یک قطب قدرتمند در صنعت پتروشیمی جهان در سال های آینده خواهد بود.
حمایت مجلس و دولت از این صنعت در کنار ایجاد امنیت ، ثبات و شفافیت در سیاست‌های اقتصادی تنها راه رسیدن این صنعت به پیشرفت و توسعه است وبه اعتقاد کارشناسان با حضور شرکت های بزرگ و صاحب نام بین المللی درکنار شرکت های توانمند ایرانی این صنعت می تواند روزهای خوبی را در پیش داشته باشد.
از سوی دیگر تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به عنوان یک راهبرد مهم مورد سرلوحه فعالان صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران است و باید به منظور جلوگیری از خام فروشی به دنبال تکمیل زنجیره ارزش و آسان سازی مسیر رونق تولید و صادرات محصولات نهایی بود .
گفتنی است که با توجه به اهمیت ویژه صنعت پتروشیمی ایران درتوسعه صنعتی واقتصادی کشورمان تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از خام فروشی از مهمترین برنامه‌های موجود در نقشه راه صنعت پتروشیمی ایران به شمار می‌آید و می‌توان گفت این صنعت در سال‌های اخیر از صنایع پیشتاز در مسیر تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و کاهش خام فروشی بوده است و جا دارد بیش از این ظرفیت‌های موجود در بخش‌های مختلف این صنعت بهره گرفت.
نام اقتصاد مقاومتی که به میان می‌آید، باید صنعت پتروشیمی ایران را از پیشگامان این راه دانست که با حرکت در این مسیر کارنامه‌ای موفق ثبت کرده است. گواه این موضوع طرح‌های مختلف پتروشیمی است که در سال های اخیر افتتاح شده و نتیجه آن با رشد و تنوع تولید و همچنین صادرات برای اقتصاد کشور همراه بوده است.
در این میان بهزاد محمدی معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سی و یکمین اجلاس مدیران مجتمع های تولیدی صنعت پتروشیمی که با شعار «رونق تولید، همگرایی و بالندگی» در مشهد مقدس برگزار شد، گفت: تجمیع بنگاه های کوچک و بزرگ این صنعت را به یک بنگاه اقتصادی قدرتمند تبدیل کرده که نقش آن در اقتصاد کشور بی بدیل است.
وی با بیان این که صنعت پتروشیمی دراین شرایط سخت به کار خود را ادامه داده است، افزود: کارنامه یک سال گذشته این صنعت با وجود همه سختی ها پررنگ بوده است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تأکید بر لزوم تغییر نگاه به الگوها و راهبردها، ادامه داد: مهمترین الزام یک اقتصاد پویا، توسعه است و مهمترین رکن توسعه، هوشمندی است ومهمترین ارکان هوشمندی، سرمایه و سرمایه گذار هوشمند و یافتن هدفی متعالی مبتنی بر شرایط روز دنیااست.
محمدی با بیان اینکه دیدگاه ها به صنعت پتروشیمی باید پویا باشد، ادامه داد: سابقه بیش از نیم قرن این شرکت نشان می دهد که در اعتلای تولید موفق بوده ایم و اگر بخواهیم در بازارهای جهانی ماندگار باشیم بایدبه توسعه متوازن بیشتر توجه کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان این که درآمد صنعت پتروشیمی از 200 هزار دلار در سال 57 13 به 17 میلیارد دلار رسیده است، افزود: درآمد این صنعت تا پایان سال 1404 و تحقق جهش سوم صنعت پتروشیمی به 37 میلیارددلار می رسد. معاون وزیر نفت با یادآوری تولید هشت محصول پایه در صنایع پتروشیمی ادامه داد: ظرفیت تولید این محصولات در سال 2018 در دنیا 642 میلیون تن است که این رقم تا سال 2025 به 810 میلیون تن خواهد رسید که امروز ایران با تولید 23 میلیون تن محصولات پایه قابل فروش 3.6 درصد از تولید این محصولات در دنیا را تولید می کند.
محمدی با بیان این که در سال 1404 سهم ایران از تولید محصولات پایه در جهان 6.2 درصد خواهد بود، گفت: افزایش 245 درصدی متانول، 65 درصدی آمونیاک، 73 درصدی اتیلن و 145 درصدی پروپیلن تا سال 1404 در کشور محقق خواهد شد.
با نگاهی به صحبت های مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی بار دیگر متوجه خواهیم شد که پتروشمی با وجود برخی چالش های موجود در مسر توسعه قرار گرفته است و امروزNPC به عنوان شرکتی سیاست گذار، هدایت گر و توسعه گرا حامی شرکت های پتروشیمی است تا هدف گذاری ها برای تحقق جهش های دوم و سوم صنعت تحقق یابد.
بر این اساس طرح‌های جهش دوم و سوم پتروشیمی به لحاظ منابع مالی مشکلی نخواهند داشت اما پروژه های بعد از سال ۱۴۰۴ به گونه‌ای تعریف خواهند شد که افزون بر تکمیل زنجیره ارزش، ظرفیت تولید بیشتری ایجاد کنند و به هزینه سرمایه‌گذاری کمتری نیاز داشته باشند.
هر چند که توسعه در بخش بالادست پتروشیمی از یک برنامه منسجم برخوردار است باید به توسعه صنایع پایین دستی نیز توجهی ویژه داشت چون این بخش به دلیل دارا بودن ارزش افزوده بالا و تولید و عرضه محصولات نهایی می تواند افزون بر تنوع تولید در زمینه تکمیل زنجیره ارزش و اشتغال زایی نیز اثر بخش بوده و نتایج مطلوبی را رقم بزند و در صورتی که جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی با رونق تولید صنایع پایین‌دستی همراه باشد، ارزش افزوده بسیاری را نیز برای کشور به همراه دارد.
همچنین پس از بهره برداری از طرح های جهش دوم وسوم پتروشیمی تولید افزایش قابل ملاحظه خواهدداشت و با توجه به این که تأمین نیاز داخل در اولویت شرکت ملی صنایع پتروشیمی است و پس از آن صادرات انجام می شود متنوع ساختن سبد تولید یک نکته مهم در راه جلوگیری از خام فروشی به شمار می رود ، تعداد محصولات اصلی تولیدی از 90 محصول کنونی به 105 محصول در پایان سال 1404 افزایش خواهد یافت و با متنوع‌سازی محصولات سبد پتروشیمی، مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دست پتروشیمی نیز تأمین می شود و و نیاز داخل به برخی از محصولات وارداتی تامین خواهد شد.
اکنون صنعت پتروشیمی ایران به عنوان یک صنعت ارزش آفرین و مهم از حمایت تمام ارکان نظام برخوردار است و با وجود این که برخی محدودیت ها برای این صنعت وجود دارد ،افزایش میزان تولید و نیز روند توسعه طرح های توسعه ای بیانگر و نشانگر سربلندی این صنعت است و با توجه به این که تاثیر پتروشیمی بر اقتصاد امری تاکیدی و اجتناب ناپذیر است و در نگاه کلان، پتروشیمی بنگاهی اقتصادی نیست بلکه یک نظام اقتصادی است و هر روز بر اعتبار صنعت پتروشیمی اضافه می شود و با طرح های برنامه ریزی شده این نقش را طی سال های آتی پر رنگ تر خواهیم دید.