این مطالعه توسط موسسه آینده پژوهی کپنهاک (CIFS)[1] و به سفارش انجمن صنعت پتروشیمی اروپا (Cefic)[2] در سال 2018 انجام شده است. کسانی که در این نظرسنجی دلفی شرکت کرده اند حدود 195 نفر از متخصصان صنعت پتروشیمی و نیز سایر صنایع و نیز 92 نفر از دانشگاهیان و افراد عادی بوده اند. پنل انتخابی به خوبی در مطالعه دلفی مشارکت کردند تا جایی که بیش از 1300 نظر مختلف علاوه بر سوالات ضبط شده است.
هدف این مطالعه این بوده است که دیدگاه های متخصصان در مورد انتظارات مربوط به توسعه آتی در اقتصاد، مسایل ژئوپلیتیکی، جامعه، فناوری و محیط زیست جمع آوری شود. بر اساس فروض انتخابی در حدود 90 سوال مطرح شد که این سوالات به صورت آنلاین در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت. نتایج به دست آمده در راستای فروض در نظر گرفته شده بود و این در مورد 67 درصد از سوالات صادق بود.
در این قسمت از گزارش وضعیت تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه و نیز وضعیت بکارگیری فناوری های دیجیتالی در صنعت پتروشیمی از نظر پاسخ دهندگان تا سال 2050 مورد بررسی قرار گرفته است. در سوال اول از پاسخ دهندگان پرسیده شده است که «در مقایسه با وضعیت کنونی، انتظارات شما از رشد بلندمدت تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه تا سال 2050 در اروپا به چه صورتی خواهد بود: مواد شیمیایی پایه»
برای پاسخ به این سوال سه گزینه در نظر گرفته شده است که عبارتند از:
· رشد کمتر،
· رشد مشابه،
· رشد بالاتر.
نمودار 1- میزان رشد تولید مواد شیمیایی پایه تا سال 2050 در اروپا چقدر خواهد بود؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
بر اساس فهرست های موجود در مورد پاسخ های ارائه شده، انتظار می رود که مواد شیمیایی پایه هم از نظر حجم و هم از نظر ارزش با کاهش مواجه شوند.
انتظار می رود که رشد حجم تولیدات بیشتر از رشد ارزش تولیدات شیمیایی شود که می تواند انتظارات ناشی از کاهش قیمت های قابل مدیریت را نشان دهد. اظهارنظرها حاکی از این هستند رشد به صورت جدا از حجم بررسی خواهد شد و روندهای دوره ای اقتصاد ممکن است باعث کاهش حجم تقاضا شوند. CIFS نتیجه را به عنوان همراه با فروض ناشی از «رشد ارزش» در نظر خواهد گرفت که تقریبا 55 درصد از پاسخ ها را شامل می شود.
در سوال دوم از پاسخ دهندگان پرسیده شده است که «در مقایسه با وضعیت کنونی، انتظارات شما از رشد بلندمدت تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه تا سال 2050 در اروپا به چه صورتی خواهد بود: مواد شیمیایی تخصصی». همانطور که در نمودار 2 ملاحظه می کنید به عقیده پاسخ دهندگان، انتظار می رود تولید مواد شیمیایی تخصصی تا سال 2050 هم به لحاظ حجم و هم به لحاظ ارزش افزایش یابد.
انتظارات بلندمدت در مورد حجم و ارزش تولید مواد شیمیایی تخصصی بسیار مشابه هستند که مطابق فروض در نظر گرفته شده است و یک چشم انداز مثبت را برای تولید این مواد منعکس می کند. اظهارنظر کارشناسان در این مورد هم حاکی از این است که توانایی صنعت برای افزایش نوآوری و رقابت پذیری در مورد تولید مواد شیمیایی تخصصی مهم به نظر می رسد.
نمودار 2- میزان رشد تولید مواد شیمیایی تخصصی تا سال 2050 در اروپا چقدر خواهد بود؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
در سوال سوم از پاسخ دهندگان پرسیده شده است: ««در مقایسه با وضعیت کنونی، انتظارات شما از رشد بلندمدت تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه تا سال 2050 در اروپا به چه صورتی خواهد بود: به طور کلی». نتایج مربوط به نظرسنجی در این زمینه در نمودار 3 ارائه شده است.
همانطور که در نمودار 3 مشاهده می شود، انتظار می رود که تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه از نظر ارزش افزایش یابد ولی پیامی که در مورد حجم تولید دریافت می شود چندان واضح نیست. افرادی که در این نظرسنجی شرکت کرده اند بیشتر تمایل دارند که تولید در آینده از نظر ارزش افزایش یابد، در حالی که انتظارات در مورد حجم تولید پراکنده شده اند.
نمودار 3- میزان رشد تولید مواد شیمیایی تخصصی و پایه به طور کلی تا سال 2050 در اروپا چقدر خواهد بود؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
اظهارنظرهای کارشناسان در این مورد نشان می دهد که ارزش از مواد شیمیایی تخصصی ناشی می شود اما بازیافت آنها مورد تردید است. انتظارات در مورد بازیافت و اقتصاد چرخه ای بر روی تقاضای مواد شیمیایی تاثیر خواهد گذاشت و کاهش حجم تقاضا نیز به عنوان یک گزینه محتمل قبلا مطرح شده است.
اکثریت پاسخ دهندگان یعنی 6/47 درصد از آنها در این مورد اتفاق نظر داشته اند، اما این عدد همچنان از عدد آستانه 55 درصد که برای اجماع نظر در نظر گرفته شده است، کمتر است. بنابراین، نظر عمومی قابل قبول این است که با این فرض عمومی موافقت شود اما هنوز هم به عنوان یک گزینه مهم مطرح است.
در سوال چهارم از پاسخ دهندگان پرسیده شده است: «به نظر شما از کل تولید محصولات پتروشیمی (شامل تولید انواع پلاستیک ها) انتظار دارید تا سال 2050 چه میزان از پروسه بازیافت به دست آمده باشد؟» خلاصه پاسخ های پاسخ دهندگان در نمودار 4 آورده شده است.
همانطور که در نمودار 4 نشان داده شده است، اکثر شرکت کنندگان در این نظرسنجی انتظار دارند که سطوح محصولات پتروشیمی بازیافتی افزایش قابل توجهی داشته باشد اما از نظر دیدگاه هایشان در مورد کاربردها تفاوت های قابل ملاحظه ای وجود خواهد داشت.
نمودار 4- از کل محصولات پتروشیمی تولیدی در سال 2050 چه مقدار محصولات بازیافتی خواهند بود؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
اکثریت قریب به اتفاق پاسخ دهندگان سطح تولید محصولات پتروشیمی از بازیافت را در دهه 2050 حداقل 40 درصد پیش بینی کرده اند، که با توجه به فشارهای اجتماعی، که در اظهارنظرها یکی از مهم ترین عوامل در نظر گرفته شده است، واقع بینانه به نظر می رسد.
علاوه بر این پاسخ دهندگان نگرانی خود را در مورد لزوم تلاش های نوآورانه که باید در مورد تولید مواد شیمیایی مد نظر قرار گیرند را ابراز داشته اند.
در سوال بعدی از پنل پاسخ دهندگان پرسیده شده است: «در اقتصاد چرخه ای سال 2050، فناوری های دیجیتال مانند بلاک چین چه نقشی زا ایفا خواهند کرد؟» برای پاسخ به این سوال 3 گزینه در نظر گرفته شده است:
1. نقش حیاتی در همه صنایع و زنجیره های ارزش ایفا خواهد کرد،
2. نقشی با اهیمت متوسط را در همه صنایع و زنجیره های ارزش ایفا خواهد کرد،
3. نقشی با اهمیت فزاینده را در همه صنایع و زنجیره های ارزش ایفا خواهد کرد.
نمودار 5- نقش فناوری های دیجیتال مانند بلاک چین در اقتصاد چرخه ای سال 2050
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
همان طور که در نمودار 5 مشاهده می شود، درصد قابل توجهی از پاسخ دهندگان بر این عقیده بوده اند که این فناوری ها نقش حیاتی (یا با اهمیت متوسط) در همه صنایع و زنجیره های ارزش ایفا خواهد کرد.
اگرچه اظهار نظرهایی از سوی کارشناسان صورت گرفته است که بر مبنای آنها پرسیده شده است که در دسترس بودن بلاک چین برای همگان را مورد سوال قرار داده و پرسیده اند که آیا به نظر آنها بلاک چین به نحوی که مطرح شد یکی از عوامل تعیین کننده در اقتصاد چرخه ای است یا یک عامل که قابلیت ایجاد اقتصاد چرخه ای را ایجاد خواهد کرد؟
[1] Copenhagen Institute of Futures Studies (CIFS)
[2] European Chemical Industry Council (Cefic)