پس از سال پر ماجرای 2019، که صنایع تولیدی جهان دچار رکود گسترده شدند، اختلالات عمده در عرضه محصولات پتروشیمی و شیمیایی و انرژی دنیا به وجود آمد، تغییراتی که دولت ها در سیاست های خود داشتند، پویش جهانی برای بازیافت پلاستیک جان دوباره ای گرفت و نهایتا شاهد تنش و سپس تنش زدایی جنگ تجاری بین آمریکا و چین بودیم، سال 2020 سالی حیاتی برای صنعت پتروشیمی جهان خواهد بود.
چشم انداز جهانی تولید همچنان چالش برانگیز خواهد بود، اما مرحله اول از توافق تجاری آمریکا و چین و آغاز تنش زدایی در روابط تجاری بین اقتصادهای شماره 1 و شماره 2 دنیا، می تواند باعث بهبود سطح اطمینان، جریان های تجاری و سرمایه گذاری شود.
صنعت پتروشیمی جهانی هم با چالش مازاد ظرفیت در حوزه های اصلی مانند اتیلن و مشتقات آن – مخصوصا پلی اتیلن- دست به گریبان است.
با افزایش عرضه بنزن نسبت به تقاضا، بازار بنزن آمریکا به کدام سو خواهد رفت؟
نرخ پالایش در پالایشگاه های آمریکا همچنان با ثبات است، زیرا پالایشگران خود را برای کنفرانس بین المللی دریا (IMO) در مورد مقررات انبارهای سوخت آماده می کنند، که بر اساس آن پیمانکاران کشتی باید از سوخت هایی با محتوای سولفور پایین تر استفاده کنند.
این موضوع عرضه بنزن را به عنوان یکی از فرآورده های جانبی ناشی از افزایش تولید بنزین، بیشتر خواهد کرد. پالایشگاه های ایالات متحده آمریکا در حدود 60 درصد از تولید بنزن این کشور را بر عهده دارند. کراکرها بخار یکی دیگر از منابع عرضه بنزن هستند که آنها هم 20 درصد از بنزن مورد نیاز آمریکا را تولید می کنند. آمریکا در حال ساخت موج جدیدی از کراکرهای بخار است که اکثر آنها به نحوی طراحی شده اند که از خوراک های سبک مانند اتان استفاده می کنند. استفاده از خوراک سبک باعث می شود که تولید بنزن و سایر فرآورده های همراه به ازای هر واحد اتیلن کاهش یابد. با این وجود تولید بنزن به دلیل حجم زیاد تولید اتیلن افزایش خواهد یافت. نمودار 1 تغییرات قیمت بنزن را در سال 2019 نشان می دهد.
نمودار 1- تغییرات قیمت بنزن در سال 2019
منبع: ICIS
خوش بینی در مورد بازار استایرن آمریکا
قیمت استایرن در اواخر سال 2019 پایین بود، به نحوی که قیمت های نقدی صادرات در پایین ترین سطح در چند سال گذشته قرار داشتند و قراردادهای داخلی نیز در پایین ترین سطح خود از سال 2016 تا کنون بودند.
بر اساس گزارش ICIS، قیمت استایرن در فصل اول سال 2019 تمایل به ثبات داشت، همان طور که این روند در طول سه سال گذشته ادامه داشت. اما هنوز هم باید منتظر بود و دید که آیا این روند در سال 2020 نیز ادامه خواهد داشت یا نه؟
جنگ تجاری آمریکا و چین احتمالا بر تمایل بازار تاثیر خواهد گذاشت، اما اقتصاددانان انتظار دارند که اقتصاد آمریکا به رونق خود ادامه دهد، البته احتمالا با نرخی کمتر از آنچه آنان انتظار دارند.
احتمالا عرضه استایرن در فصل اول سال 2020 محدودتر خواهد بود، که به دلیل توقف تولید برنامه ریزی شده در برخی کارخانه های آمریکا است.
نمودار 2- تغییرات قیمتی استایرن در بازار ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
نمودار 3- صادرات استایرن و مشتقات آن در سال های 2018 و 2019
منبع: ICIS
در طرف تقاضا احتمالا شاهد کاهش تقاضا برای مشتقات استایرن، مخصوصا پلی استایرن، خواهیم بود که ادامه دوره سنتی کاهش تقاضا برای استایرن است که از فصل چهارم سال 2019 شروع شده است و احتمالا ادامه خواهد داشت. ضمن اینکه تقاضا برای پلی استایرن و سایر مواد خام صنعتی به دلیل رکود تولیدات صنعتی در جهان نیز کاسته خواهد شد.
صادرات استایرن در سال 2019 افزایش پیدا کرده بود و انتظار می رود که همین روند در سال 2020 نیز ادامه داشته باشد. نمودار 2 تغییرات قیمتی استایرن را در بازار آمریکا در سال 2019 نشان می دهد و در نمودار 3 نیز شاهد تغییر میزان صادرات استایرن و مشتقات آن در سال های 2018 و 2019 خواهید بود.
آیا افزایش مصرف استون تعادل را به بازار برخواهد گرداند؟
یکی از فعالان بازار در این باره می گوید: «فکر می کنم که شاهد برخی پیشرفت ها در بازار باشیم، اما خیلی سخت است که بگوییم این بهبود کی رخ می دهد؟»
قیمت انواع استون ها از روند هزینه ها یعنی خوراک پروپیلن گرید پالایشگاهی پیروی می کند، در حالی که قیمت معاملاتی استون از عرضه و تقاضای بازار پیروی می کند. چشم انداز هزینه های پروپیلن گرید پالایشگاه همراه با تغییرات اندک است، زیرا انتظار می رود که عرضه این نوع خوراک، همزمان با شروع بکارگیری مقررات جدید در سوخت کشتی ها از ابتدای سال 2020 و نرخ بهره برداری بالای پالایشگاه ها بسیار زیاد باشد. تقاضای اندک برای فرآورده اصلی پروپیلن یعنی پلی پروپیلن هم احتمالا همگام با قیمت پروپیلن گرید پالایشگاه رشد خواهد کرد.
عرضه و تقاضای بنیادی تقریبا ثابت خواهد بود، با وجود اینکه از ناحیه سطوح پایین تر واردات و تولید کمتر مورد حمایت قرار خواهد گرفت.
در پی پیشرفت اجرای طرح تعرفه های ضد دامپینگ، که پنج تولیدکننده و صادرکننده برتر استون به ایالات متحده آمریکا را تحت تاثیر قرار می دهد، میزان واردات ماهانه استون به این کشور به شدت کاهش خواهد یافت. نمودار 4 روند تغییرات قیمتی استون در ایالات متحده آمریکا و نمودار 5 تغییرات واردات استون در این کشور را در سال 2019 نشان می دهند.
نمودار 4- روند تغییرات قیمتی استون در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
نمودار 5- تغییرات واردات استون در ایالات متحده آمریکا از سپتامبر سال 2018 تا نوامبر سال 2019
منبع: ICIS
تقاضای جهانی برای تعیین توان فنول ایالات متحده آمریکا
قراردادهای اواخر سال 2019 از کاهش شدید قیمت قراردادی بنزن حکایت داشت که بر اساس آن قیمت بنزن 37 سنت به ازای هر گالن کاهش یافت. در سال 2020 قیمت بنزن همچنان پایین خواهد بود زیرا عرضه بنزن از تقاضای آن بیشتر است.
قیمت های قراردادی فنول در آمریکا بر اساس فرمول تعیین می شوند و در این فرمول قیمت بنزن به اضافه یک قیمت دیگر می شود، که اکثر این قیمت ها برای یک فصل یا طولانی تر تعیین می شوند. قیمت اضافه شده در فرمول تا اواسط سال 2019 در حال افزایش بود زیرا تقاضا و تولید آنها افزایش یافته بود. اگرچه، این قیمت ها در فصل سوم تنها اندکی افزایش یافتند و در فصل چهارم ثابت ماندند زیرا میزان تقاضا کاهش یافت و همین امر باعث شد که بازار دچار محدودیت به موقعیت تعادل برسد.
نمودار 6- تغییرات قیمت فنول در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
بازار بوتادین آمریکا چگونه با چالش پشتیبانی مواجه خواهد شد؟
در ابتدای سال 2020، فعالان بازار بوتادین خود را برای گذراندن یک دوره کم نوسان آماده می کردند، زیرا عرضه از تقاضای ضعیف در طول سال 2019 پیشی گرفته بود، اما یک انفجار در لوله انتقال بوتادین نگرانی هایی را در مورد مسایل پشتیبانی ایجاد کرد.
در حال حاضر فعالان بازار با مشکل توانایی مشتریان برای دریافت مواد مورد نیاز و تاثیر بالقوه مسایل پشتیبانی دست به گریبان هستند. اگرچه بسته شدن مکانی که این اتفاق در آن رخ داد اصول بنیادی بازار را تحت تاثیر قرار نخواهد داد، تقاضا همچنان ضعیف خواهد بود و البته عرضه بوتادین هم تا اندازه ای کاهش خواهد یافت. نمودار 7 خالص واردات بوتادین به ایالات متحده آمریکا را در سال 2019 نشان می دهد و نمودار 8 تغییرات قیمتی بوتادین را در همین سال به تصویر می کشد.
نمودار 7- خالص واردات بوتادین به ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
نمودار 8- روند تغییرات قیمتی بوتادین در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
ایالات متحده آمریکا به دنبال تثبیت مزیت هزینه ای اتیلن در سال 2020 است
اگرچه NGLها عامل اولیه برای تجزیه شیل نیستند، اما آنها یکی از فرآورده های جانبی و فراوان این پروسه محسوب می شوند، زیرا بخش های تشکیل دهنده آنها به عنوان خوراک پتروشیمی ها مورد استفاده قرار می گیرند. دستگاه های تجزیه کننده NGL، که تحت عنوان گرید Y شناخته می شوند، NGL را به اتان، پروپان و بوتان تجزیه می کنند.
متخصصان انتظار دارند که واحدهای تجزیه که از فصل چهارم سال 2019 و فصل دوم سال 2020 بهره برداری از آنها آغاز شده است، 300.000 بشکه در روز به ظرفیت تولید اضافه کنند. کارخانه گاز منتون نیز بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته از فصل اول 2020 آغاز به کار کرده و انتظار می رود که 300 میلیون فوت مکعب در روز (8.495 میلیارد مترمکعب در روز) به ظرفیت تولید NGL اضافه کنند. لوله NGL شرکت شین اوک نیز با ظرفیت تولید 550 هزار بشکه در روز از سال 2020 شروع به کار کرده است.
در طول سال 2019، قیمت های پایین اتان باعث شد که قیمت اتیلن نیز پایین باشد، ضمن اینکه این موضوع طبق انتظارات قبلی بود چون در ماه های سپتامبر و اکتبر به یک باره تولید بسیار زیاد شد.
نمودار 9- روند تغییرات قیمتی اتیلن در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
نمودار 10- روند تغییرات قیمتی اتیلن در جهان در سال 2019
منبع: ICIS
پیش بینی می شود که در سال 2020 هم قیمت اتان و هم قیمت اتیلن روند نزولی داشته باشند. نمودارهای 9 و 10 به ترتیب روند تغییرات قیمتی اتیلن را در سال 2019 در ایالات متحده آمریکا و در سطح جهان نشان می دهند.
عرضه پروپیلن در ایالات متحده آمریکا در سال 2020 همچنان بیشتر از تقاضا خواهد بود
موجودی انبار پروپیلن در اواخر سال 2019 نزدیک به بالاترین سطوح آن حداقل در سه سال گذشته بوده است، دلیل این موضوع افزایش تجزیه LPG در اکثر زمان ها در طول سال بود.
اگرچه ممکن است این روند در آغاز سال 2020 اندکی رنگ ببازد، اما احتمالا پس از زمستان دوباره همین روند ادامه می یابد، که انتظار می رود خیلی گرم تر از سال های دیگر باشد. از آنجایی که تقاضای پروپان در زمستان برای مقاصد گرمایشی کاهش می یابد، خوراک جذاب جایگزین برای کراکرها اتان خواهد بود.
احتمالا در بخش پایین دستی تقاضای اندک برای مشتقات پروپیلن به ویژه پلی پروپیلن باعث کاهش مصرف پروپیلن خواهد شد. پلی پروپیلن بزرگترین بازار برای مشتقات پروپیلن است.
بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول (IMF)، رشد تولید ناخالص جهان در سال 2019 برای دومین سال متوالی کاهش خواهد یافت و به 3 درصد خواهد رسید، که کمترین سطح در طول دهه اخیر است. صندوق بین المللی پول (IMF) پیش بینی کرده است که رشد جهانی در سال 2020 به نرخ 4/3 درصد بازخواهد گشت، اگرچه اگر این اتفاق هم بیفتد باز هم نسبت به نرخ رشد 6/3 درصدی در سال 2018 پایین تر است.
شورای شیمی آمریکایی (ACC) نیز نرخ رشد تولید ناخالص جهان را برای سال 2020، در سطح 6/2 درصد پیش بینی کرده است، که نسبت به پیش بینی آن در سال 2019 تغییری نکرده است ولی از پیش بینی نرخ 8/1 درصد در سال 2018 کمتر است. این گروه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را برای ایالات متحده آمریکا در سال 2020 در حدود 8/1 درصد پیش بینی کرده است که نسبت به نرخ 3/2 درصدی در سال 2019 و نرخ 9/2 درصدی در سال 2018 کمتر است.
تقاضای پلی پروپیلن معمولا به عنوان ضریبی از تولید ناخالص داخلی تعیین می شود، و انتظار کاهش رشد تولید ناخالص داخلی در سال 2020 حاکی از کاهش متناسب در مصرف پلی پروپیلن است. به همین دلیل تقاضا برای پلی پروپیلن نیز کاهش خواهد یافت.
کاهش نرخ رشد اقتصادی در نیمه دوم سال 2019 تاثیر منفی بر روی قیمت پلی پروپیلن داشت و اکثر پیش بینی ها حاکی از ادامه همین روند در سال 2020 هستند. نمودار 11 تغییرات قیمتی پروپیلن را در ایالات متحده در سال 2019 نشان می دهد.
نمودار 11- روند تغییرات قیمتی پروپیلن در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS
موج دوم افزایش ظرفیت تولید پلی اتیلن در ایالات متحده آمریکا می تواند به کاهش نرخ سودآوری منجر شود
هنوز موج اول افزایش ظرفیت تولید پلی اتیلن در ایالات متحده آمریکا به پایان نرسیده است که موج دوم نیز در راه است. ایالات متحده آمریکا در حال ساخت کارخانه های جدید تولید اتیلن است، و این به دلیل دسترسی به خوراک اتان کم هزینه است، که باعث می شود تولیدکنندگان آمریکایی اتیلن، هزینه های تولیدشان مشابه سطوحی از هزینه باشد که فقط در خاورمیانه دیده شده است و خیلی کمتر از هزینه های تولیدکنندگان آسیا و اروپا که با استفاده از کراکرهای نفتا به تولید اتیلن می پردازند.
در دسترس بودن اتان ارزان قیمت صنعت پتروشیمی را تشویق کرد که میلیاردها دلار بر روی افزایش ظرفیت تولید سرمایه گذاری کنند، موج اول سرمایه گذاری در افزایش ظرفیت اتیلن در سال 2019 به اوج خود رسید. در فاصله سال های بین 2017 و 2019، ایالات متحده آمریکا 5/6 میلیون تن در سال به ظرفیت تولید اتیلن اضافه کرد، در حالی که در سال 2019 به تنهایی بیش از 8/2 میلیون تن در سال ظرفیت جدید تولید اتیلن افزوده شد. قرار نیست که در سال 2020 ظرفیت جدیدی اضافه شود، در حالی که در سال 2021 همزمان با آغاز به کار شرکت پلیمر بی پورت انتظار می رود که 625.000 تن در سال به ظرفیت تولید اتیلن در کارخانه پاسادنا در ایالت تگزاس اضافه شود. نمودار 12 تغییرات سود حاصل از تولید پلی اتیلن را در ایالات متحده آمریکا در سال 2019 نشان می دهد.
نمودار 12- تغییرات سود حاصل از تولید پلی اتیلن در ایالات متحده آمریکا در سال 2019
منبع: ICIS