در سالهای اخیر، صنعت پتروشیمی ایران جهش بزرگی را تجربه کرده و از نظر حجم تولید، ارزش آفرینی و پروژه های افتتاح شده، بزرگترین رشد تاریخ حدودا شصت ساله صنعت پتروشیمی در کشور حاصل شده است. نمایشگاه ایران پلاست در اوایل دهه 1380 خورشیدی، پایه گذاری شد تا به مرور زمان به مهمترین مرکز تعامل فعالان صنایع پتروشیمی در کشور تبدیل شود. اهمیت این نمایشگاه، در گردهمایی تمامی فعالان چرخه صنعت پتروشیمی است؛ از بالادست تا صنایع تکمیلی و پایین دست. محل مناسبی برای تعامل و مذاکره و یافتن راهکار برای رفع چالش های موجود در تنظیم روابط و هماهنگی ها. البته در سالهای اخیر گامهای موثری در تقویت نقش رگولاتوری شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این صنعت برداشته شده؛ نقشی که در سالهای پس از خصوصی سازی تا حد زیادی کمرنگ شده بود.
اما به مرور زمان، هم شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران جایگاه تنظیم گری خود را پیدا کرد تا همچون چتری، هلدینگها و شرکتهای پتروشیمی را تحت پوشش قرار دهد و هم هلدینگهای فعال در صنعت، در پیشبرد پروژه ها نقش موثرتری ایفا کردند. حاصل این عملکرد، تحقق اهداف جهش دوم صنعت پتروشیمی کشور بود.
در دوران ابتدایی توسعه پتروشیمی، که با وقوع رخدادهایی همچون پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات پس از آن و همچنین جنگ تحمیلی هشت ساله همراه بود، صنعت پتروشیمی در ایران ریشه گرفت و از سال 1376، جهش اول خود را آغاز کرد که طی آن 59 طرح پتروشیمی با ظرفیت 42.5 میلیون تن به بهره برداری رسید.
با پایان این جهش، ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در ایران از 12 میلیون تن در سال 1375، به 56 ملیون تن در سال 1392 افزایش یافت.
جهش دوم صنعت پتروشیمی از سال 1392 با 45 طرح پتروشیمی آغاز شد که تا پایان سال جاری تکمیل خواهد شد. این حجم از توسعه و راه اندازی پروژه ها، آن هم در شرایط دشوار ناشی از تحریم و کرونا در کشور ما بینظیر بوده است. همچنین صنعت پتروشیمی کشور برای نخستین بار در پایان امسال به درآمد 21.5 میلیارد دلار دست می‌یابد.از سوی دیگر هم‌اکنون 80 طرح جدید در صنعت پتروشیمی تعریف شده است که با اجرای این طرح‌ها، درآمد این صنعت تا افق 1406به سالانه 50 میلیارد دلار خواهد رسید. از این 80 طرح موجود، 65 طرح بالای 37 درصد پیشرفت عملیاتی دارند و 15 طرح باقی مانده در مراحل آغازین هستند. قرار است در پایان برنامه توسعه هفتم باید به ظرفیت 142 میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی برسیم.
ایران پلاست؛ یادآور تلاشهای فعالان این صنعت در دوران سخت تحریم و کرونا
تحریم، نه تنها حریف توسعه صنعت پتروشیمی نشد و با وجود تمام محدودیتها، روند رشد و توسعه این صنعت همچنان ادامه دارد، بلکه در دوران سخت تحریم، صنعت پتروشیمی نقش مهمی در تامین نیازهای ارزی کشور ایفا کرد. در دوران تحریم نه تنها صادرات نفت ایران با موانع فراوانی مواجه بود، بلکه حتی بازگرداندن ارز حاصل از فروش همان میزان نفت و فرآورده های نفتی با دشواری امکانپذیر می شد.
اما صنعت پتروشیمی با ورود ارز به کشور، موانع و محدودیتهای بیشمار حاصل از این دوران سخت و پرچالش را به حداقل کاهش داد. در سال جاری نیز 30 میلیون تن صادرات محصولات پتروشیمی تا پایان سال 14 میلیارد دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت. نمایشگاه ایران پلاست می تواند یادآور تلاشهای فعالان این صنعت در حوزه های مختلف، در دوران سخت تحریم و کرونا باشد.
اما یکی از مهمترین اهداف برگزاری نمایشگاه ایران پلاست، فراهم ساختن فرصت مناسب برای دیدار و تعامل مدیران و فعالان پتروشیمی در ایران، از شرکت ملی صنایع پتروشیمی گرفته تا هلدینگ ها و صنایع پایین دست و شرکتهای تولیدکننده محصولات تکمیلی حاصل از تولیدات صنعت پتروشیمی است.
طرح چالش ها و مشکلات و انتظارات و یافتن راهکارهای برای رفع این موانع در جهت تسهیل و تسریع در توسعه پتروشیمی، نقش مهمی در هموارسازی مسیر پرچالش توسعه و تکمیل پازل بزرگ صنعت پتروشیمی در ایران که گستره ای به وسعت کشور یافته است، ایفا خواهد کرد. در واقع گردهمایی فعالان صنعت پتروشیمی در قالب نمایشگاه ایران پلاست، حلقه تعامل کلیه فعالان صنعت پتروشیمی در ایران را تقویت خواهد کرد تا همه با هم نقش مهمی در توسعه این صنعت بزرگ و ارزش آفرین ایفا کنند.
برگزاری 17نشست تخصصی و کارگاه آموزشی در حوزه صنایع پایین دستی پتروشیمی و پلیمری در ایام نمایشگاه، در ارتقای سطح تخصصی و فنی نمایشگاه بسیار تاثیرگذار است.
نسرین علیپور