چهار اصل اساسی در اتحادیه اروپا برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از فعالیت صنعت پتروشیمی وجود دارد:
1. ایجاد اقتصاد کم کربن
2. بهبود کارایی منابع
3. برقراری ارتباط با اقتصاد چرخه ای
4. احساس مسئولیت در مقابل انسانها و کره زمین
این ها به نوعی اصول اساسی توسعه پایدار در اتحادیه اروپا و در جای جای کره زمین محسوب می شوند.
چگونه اقتصاد کم کربن را بسازیم
رویای اتحادیه اروپا این است که تا سال ۲۰۵۰ تبدیل به اولین قاره ای شود که انتشار گازهای گلخانه ای را به صفر می رساند.
صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا در گذار از این دوره و استفاده از فرصت های حاصل از دوره گذار و تبدیل شدن به اولین قاره ای که در آن تغییرات آب و هوایی مهم قلمداد می شود را ممکن می سازد. به این منظور صنعت پتروشیمی انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به شدت کاهش می دهد.
این امر مستلزم این است که سرمایه‌گذاری های بسیاری در فناوری های جدید صورت گیرد تا بدین وسیله کارایی انرژی در فرآیندهای تولیدی بهبود یابد و سهم انرژی های پایدار و تجدید پذیر و خوراک های حاوی کربن اندک در تولید محصولات پتروشیمی افزایش یابد.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
به منظور محدود کردن متوسط درجه حرارت جهانی بر اساس توافق پاریس به کمتر از ۲ درجه سانتی گراد، و ترجیحا 5/1 درجه سانتیگراد، میزان مطلق انتشار گازهای گلخانه‌ای باید کاهش یابد.
کاهش انتشار خالص آلاینده ها به اندازه حداقل ۵۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با سال ۱۹۹۰ و رسیدن به هدف آب و هوا- خنثی تا سال ۲۰۵۰ برای تلاش در جهت محدود کردن نتایج تغییرات آب و هوایی تا جایی که ممکن است یک اصل ضروری است، برخی از این تغییرات آب و هوایی عبارتند از افزایش سطح آب دریاها، رویدادهای آب و هوایی دهشتناک مانند سیل و طوفان و اسیدی شدن اقیانوس‌ها ریسک بسیار بالایی برای همه صنایع و کل جامعه انسانی دارد.
حوزه شماره یک انتشار گازهای گلخانه‌ای
حوزه 1 انتشار گازهای گلخانه ای در صنعت پتروشیمی را می توان به دو نوع از منابع آلاینده تقسیم کرد، انتشار حاصل از احتراق سوخت ها برای تولید انرژی در کارخانه ها (آب برق و انواع انرژی) و انتشار آلاینده ها مستقیم از فرآیند تولید.
بر اساس گزارش آژانس محیط زیستی اروپا (EEA) صنعت پتروشیمی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، شامل صنعت تولید محصولات دارویی، در سال ۲۰۱۹ در مجموع به میزان ۱۲۴ میلیون تن معادل دی اکسید کربن تولید کرده است که این رقم در مقایسه با رقم ۲۶۹ میلیون تن در سال ۱۹۹۰ کاهش یافته است.
این کاهش ۵۴ درصدی به وضوح توضیح می دهد که صنعت پتروشیمی تا چه اندازه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای اهمیت دارد.
نمودار ۱- میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از فعالیت صنعت پتروشیمی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۰ تاکنون حدود ۵۴ درصد کاهش یافته است
منبع: European Environmental Agency (EEA)/ * آلمان و مالت به طور جداگانه انتشار گازهای گلخانه ای حاصل از احتراق سوخت ها در صنعت پتروشیمی را گزارش نمی کنند
کل انتشار گازهای گلخانه‌ای حوزه یک در صنعت پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به تفکیک نوع گازهای آلاینده
انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از فرایند تولید بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ در حدود ۶۵ درصد کاهش یافته که بخش عمده آن مربوط به کاهش قابل توجه انتشار اکسید نیتروژن (۹۳%) و انتشار گازهای فلوئوردار (۸۹%) است.
انتشار آلاینده های حاصل از احتراق کمتر کاهش پیدا کرده است و این امر باعث شده است که به طور کلی انتشار گازهای گلخانه‌ای حوزه یک در صنعت پتروشیمی در حدود ۵۰ درصد کاهش یابد، که بخش عمده این کاهش در دوره زمانی بین سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۳ رخ داده است.
نمودار ۲- انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۰ تاکنون به اندازه ۱۴۵ میلیون تن معادل دی اکسید کربن کاهش یافته است
منبع: European Environmental Agency (EEA)/ * آلمان و مالت به طور جداگانه انتشار گازهای گلخانه ای حاصل از احتراق سوخت ها در صنعت پتروشیمی را گزارش نمی کنند
از سال ۲۰۱۳ تاکنون هیچ کاهش عمده‌ای در انتشار گازهای گلخانه ای مشاهده نشده است. با این وجود روی هم رفته از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۲۰ انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنعت پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به میزان ۱۴۵ میلیون تن معادل دی اکسید کربن کاهش یافته است.
کل تولید و انتشار گازهای گلخانه ای در صنعت پتروشیمی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا
کاهش ۵۴ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بین سالهای ۱۹۹۰ و ۲۰۲۰ با توجه به اینکه در همان زمان میزان تولید محصولات پتروشیمی در همین منطقه به اندازه ۴۷ درصد افزایش یافته است بسیار قابل توجه است.
این بدان مفهوم است که رشد تولید در صنعت پتروشیمی به صورت موفقیت آمیزی از انتشار گازهای گلخانه‌ای فاصله گرفته است. اگرچه میزان این موفقیت از سال ۲۰۱۵ به بعد کمتر بوده است.
نمودار ۳- واگرایی تولید محصولات پتروشیمی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا
منبع: European Environmental Agency (EEA)
همه این اتفاقات به لطف تلاش های آگاهانه صنعت پتروشیمی به منظور توسعه فناوری های پاک و بالاتر از همه اینها افزایش کارایی انرژی است.
نوآوری در صنعت پتروشیمی علاوه بر اینکه کارایی انرژی را در فرآیندهای تولیدی خود را افزایش می‌دهد می‌تواند به افزایش کارایی انرژی در مصرف کنندگان پایین دستی و محصولات آنها نیز کمک کند.
کل انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا و مصرف انرژی
نمودار ۴- شدت انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۰ به طور قابل توجهی تحلیل یافته است
منبع: European Environmental Agency (EEA)
صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا در طول دو دهه گذشته تلاش بسیار زیادی کرده است تا اثرات محیط زیستی تولیدات خود را به حداقل برساند.
انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به ازای هر واحد مصرف انرژی بین سالهای ۱۹۹۰ و ۲۰۲۰ به میزان ۴۱ درصد کاهش یافته است. شدت انتشار گازهای گلخانه‌ای - انتشار گازهای گلخانه ای به ازای هر واحد تولید- نیز بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ اندازه ۶۹ درصد کاهش یافته است.
کل ضایعات خطرناک و بی خطر در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا
نمودار ۵- میزان ضایعات شیمیایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۷ تاکنون تقریباً یک سوم کاهش یافته است
منبع: European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR)/ * اسلواکی داده‌های خود را به اداره ثبت اتحادیه اروپا ارسال نکرده است. داده ها برای آلمان، لتونی، لیتوانی، لیختن اشتاین، لیتوانیا و پرتغال برای سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ کامل نیستند. داده ها برای ایتالیا، مالت و سوئیس برای سال ۲۰۱۹ کامل نیستند.
کل مقدار ضایعات صنعتی تولید شده توسط صنعت پتروشیمی بین ۸ و ۱۶ میلیون تن متغیر است که از این مقدار ۴۰ درصد ضایعات خطرناک هستند.
رکود اقتصادی سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ به وضوح منجر به تولید ضایعات کمتری شد. اما مجدد مقدار این ضایعات بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ افزایش یافت. کاهش ضایعات تولید شده بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در شرایطی که شاخص تولید افزایش یافته بود حاکی از بهبود کارایی منابع است، اما این روند ادامه پیدا نکرده زیرا مقادیر بسیار زیادی از ضایعات بی خطر در سال های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ گزارش شدند.
انتشار تصادفی آلاینده ها در هوا، آب و خواست در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا
نمودار ۶- میزان انتشار تصادفی آلاینده‌ها از سال ۲۰۰۷ تاکنون حداقل به میزان ۴۰ درصد در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا کاهش یافته است
منبع: European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR)/ * اسلواکی داده‌های خود را به اداره ثبت اتحادیه اروپا ارسال نکرده است. داده ها برای آلمان، لتونی، لیتوانی، لیختن اشتاین، لیتوانیا و پرتغال برای سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ کامل نیستند. داده ها برای ایتالیا، مالت و سوئیس برای سال ۲۰۱۹ کامل نیستند.
تعداد موارد انتشار تصادفی آلاینده ها در آب و هوا در دوره زمانی بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ در حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است. اگرچه تعداد موارد انتشار تصادفی آلاینده ها در آب و هوا هنوز هم با این عدد ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ است. تعداد موارد انتشار تصادفی آلاینده ها به خاک در طول دوره زمانی مشابه کاهش کمتری را تجربه کرده است ( ۴۰%).
کل انتشارات اسیدی حاصل از فعالیت صنعت پتروشیمی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا
نمودار ۷- میزان انتشار آلاینده های اسیدی از سال ۲۰۰۷ تاکنون در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به میزان ۷۰ درصد کاهش یافته است
منبع: European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR)/ * اسلواکی داده‌های خود را به اداره ثبت اتحادیه اروپا ارسال نکرده است. داده ها برای آلمان، لتونی، لیتوانی، لیختن اشتاین، لیتوانیا و پرتغال برای سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ کامل نیستند. داده ها برای ایتالیا، مالت و سوئیس برای سال ۲۰۱۹ کامل نیستند.
انتشار آلاینده های هوا: بین سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۹ صنعت پتروشیمی به کاهش ۴۰ درصدی در انتشار آلاینده های اسیدی خود دست یافت. برخی از آلاینده ها مانند اکسید سولفور، اکسید نیتروژن و آمونیاک همراه با محصولات جانبی آن ها بعد از تغییرات در ترکیبات شیمیایی وارد خاک و آبهای سطحی می‌شوند.
این فرایند در اکوسیستم ها دخالت می کند و تبدیل به چیزی می شود که از آن تحت عنوان اسیدی شدن خاک و آب و تحت تاثیر قرار گرفتن سلامت انسان یاد می شود. در صنعت پتروشیمی به طور بالقوه گازهای اسیدی از احتراق و تولید اسید سولفوریک، آمونیاک و اسید نیتریک تولید می شوند.