واحد تفکیک هوای طرح توسعه شرکت پتروشیمی فجر که در محل پروژه های توسعه ای این شرکت واقع در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی(ره) در حال احداث است، با تلاش متخصصین ایرانی در حال ساخت است و در آن ابتکاری به کار رفته که به اعتماد به نفس ملی کمک بسزایی می کند و همچنین انحصار ساخت کلدباکس را می شکند.
جایی که دمایی نزدیک به 200 درجه زیر صفر دارد
در واحدهای تفکیک هوا، کلدباکس برج بلند بسیار سردی است که برای تولید اکسیژن و نیتروژن مایع ساخته می شود و اساس کار آن اینگونه است که بر اثرکاهش ناگهانی فشار و به طبع آن کاهش دما در آن، هوا به دمایی بسیار پایین می رسد و در آن دمای شگفت انگیز،اکسیژن و نیتروژن یا گاز دیگری با اختلاف نقطه جوش آنها تبدیل به مایع می شوند دماهایی که هیچ گاه در کره زمین وجود نداشته اند مثلا" دمای نقطه جوش اکسیژن 182 درجه زیر صفر بوده و نیتروژن مایع باید زیر 196 درجه زیر صفر به دست آید!
پیچیدگی کار در زمان نصب و حساسیت آن در حین اجرا
به منظور آشنایی بیشتر با ساخت این سازه پیچیده با مهندس حیدر بویری مدیر اجرایی پروژه شرکت گازهای صنعتی دلوار افزار و مهندس مهرپور رئیس دستگاه نظارت پروژه از شرکتCCM به گفتگو نشستیم .
مهندس بویری می گوید این سازه که با 36 متر ارتفاع ساخته میشود حدود 11000سرجوش درون آن جوشکاری شده و 20 کیلومتر لوله گذاری داخل تجهیز انجام گرفته است،همه نگرانی در آن است که پس از ساخت و راه اندازی ،کوچکترین خللی در آن پیدا نشود که اگر بعدا" در حین کار حتی یک نشت کوچک در سازه پیش بیاید لازم است که کل سیکل ساخت از نو تکرار شود یعنی اگر مبدل،لوله ها و مخازن درون آن معیوب شود ،باید6 یا7 مرحله از صفر شروع شود که البته هزینه های بسیار هنگفتی خواهد داشت و به قیمت تعطیلی کارخانه تمام می شود؛در یک کلام کلدباکس قلب واحدهای تفکیک هواست.
کیفیت کار ایرانی در ساخت کلدباکس نسبت به دو کشور دیگر ستودنی است
مهندس بویری از مقایسه بین سازندگان کلدباکس ایرانی و دو کشور دیگر سخن گفته و کیفیت کار ایرانی را بسیار مطمئن تر از برخی کشورها که تنها مهندسی معکوس انجام داده اند و با کیفیت نازل برج ساخته اند ارزیابی می کند و گفت: در طراحی کلد باکس باید حداقل 20سال آینده دیده شده و با کیفیت کم نظیر یا بی نظیر برج ساخته شود در صورتیکه یکی از آن کشورها تنها کپی سازی کرده و این کار به شدت هزینه های تعمیر و نگهداری تجهیزات را بالا می برد ضمن اینکه کپی کردن تکنولوژی نمی آورد.ما توانستیم ظرف 4 سال با همت بالا به این تکنولوژی حساس دست یابیم و کیفیت بسیار بالا را تضمین نماییم.
مهرپور ، مهندس ناظر نیز در تایید گفتار مجری می گوید که بین تمام کارهای جوشکاری حساسی که باید روی تجهیزات انجام میشده حتی یک دهم درصد تعمیر و یا دوباره کاری انجام نشده است و کنترل کیفیت با دقت توسط افراد بیطرف نیز صورت گرفته است و بدلیل بکارگیری سیستم تضمین کیفیت،رسیدن به محصول با کیفیت در ساخت،حتمی است و ما به این دقت و حساسیت بالای سازنده ایرانی نیز افتخار می کنیم.
مخازن ذخیره کرایوژنیک دمای بسیار پایین این پروژه نیز ایرانی است
رئیس دستگاه نظارت پروژه واحد هوای طرح توسعه پتروشیمی فجر،درباره ساخت مخازن ذخیره تحت فشار کرایوژنیک مخصوص این پروژه می گوید باید اعتراف کرد که بدلیل دماهای بسیار پایین نزدیک به 200درجه زیر صفر،ساخت مخازن ذخیره دارای تکنیکهای فنی پیچیده ای است که برای اولین بار در واحد هوای طرح_ توسعه پتروشیمی فجر،این مخازن ذخیره نیتروژن و اکسیژن از مهندسی تا ساخت و نصب صد درصد ایرانی شده است.
ایرانی می تواند ولی باید بخواهد
بویری،سازنده کلدباکس ایرانی می گوید:باید بیشتر تخصص خوب را وارد مملکت کنیم نه کالای دیگران ؛ما نیاز بیشتر نیاز به آموزش داریم تا اجرا. به عنوان یک ایرانی میهن دوست، انتظار دارم هر کاری که در پروژه ها انجام گیرد افراد هم دانش آن را به دیگران انتقال دهند نه آنکه در هر کاری از ابتدا شروع کنیم و یادگیری های قبلی را به دیگران منتقل نکنیم.اگر این را بخواهیم آنگاه می گوییم که هر کاری که خواستیم به آن رسیدیم. اگر تجربیات خود را در اختیار هموطنان قرار دهیم، راهها بسیارکوتاه می شود.
پیشنهاد ساخت پایلوت تولید اکسیژن در منطقه ویژه اقتصادی
مهندس مهرپور ناظر ساخت واحد هوا و رئیس کارگاه شرکت CCM در پتروشیمی فجر می گوید بعنوان ناظر شرکت سازنده واحد تفکیک هوا می گویم که از لحاظ ایمنی،کیفیت دغدغه ای نداریم چون که پیمانکار عمیقا" به این موضوعات اعتقاد دارد .مهرپور به رویه ثبت کارها در پروژه اشاره میکند و میگوید که با این رویه کاری و مستند سازی ،به سادگی میتوان با همین مستندات کار سخت نظارت بر پروژه های واحد هوا را در هرجای کشور به پیش برد.چون روشهای کار مدون است و این روشهای مدون قابل بکارگیری در پروژه های مشابه در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی می باشد.
به دلیل اینکه چند واحد تفکیک هوا درمنطقه قرار دارد و همچنین برای سهیم کردن دیگران و انتقال تجربیات،پیشنهاد می شود توسط مرکز پژوهش شرکتهای منطقه یک پایلوت هوا طراحی و اجرا شود تا ضمن درآمدزایی، کمک زیادی به ساخت کامل واحدهای تفکیک هوا و واحدهای مشابه در کشور باشد .ما هم تجربیات خود را با کمال میل در اختیار علاقمندان میگذاریم و کمک می کنیم و البته اهمیت این موضوع زمانی پیداست که بدانیم در تمامی صنایع نفت،گاز،پالایشگاه و پتروشیمی کشور،نیاز به تولید اکسیژن و بخصوص نیتروژن ،به طور روزافزون احساس می شود ولازم است که ما این تکنولوژی را کاملا"بومی سازی کنیم.
مهرپور از اینکه در کشور مبدلهای یک تکه Plate typeمخصوص واحد هوا بومی نشده اند اظهار ناراحتی می کند و پیشنهاد میدهد با راه اندازی مرکز پژوهش به مبدلهای ایرانی مدل ورقه ای نیز دست پیداکنیم.
ناظر پروژه هوای پتروشیمی فجر می گوید که علاوه بر CCM و شرکت گازهای صنعتی دلوار افزار ، شرکت
آریا اس جی اس نیز در کنترل کیفی کلدباکس همکاری بسیار مطلوبی انجام دادند و حمایتهای بیدریغ شرکت اسپک و مدیریت پتروشیمی فجر به این اقدام ارزشمند ،کمک شایانی کرد.