در این راستا معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی دانشگاه صنعتی شریف با همکاری و مساعدت روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برنامه بازدید از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس را که یکی از میادین گازی بزرگ جهان در آن قرار دارد، برگزار کرد. این منطقه در استان بوشهر در نزدیکی شهر عسلویه و آبهای منتهی به مرز ایران و قطر قرار دارد.
شرح سفر
براساس برنامه‌ریزیها و هماهنگی‌های انجام شده روز چهارشنبه 6/9/1392 ساعت 6 صبح، 12 نفر از دانشجویان مقطع دکترای رشتههای مهندسی شیمی و شیمی دانشگاه صنعتی شریف در محل فرودگاه مهرآباد تهران حضور یافتند و به همراه مسئول بازدیدهای روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، آقای عبادی و همچنین معاون فرهنگی جهاددانشگاهی دانشگاه صنعتی شریف، آقای رشیدی به مقصد منطقه ویژه عسلویه عازم شدند.
برنامه های این بازدید شامل نشستی با مسئولان و کارشناسان منطقه ویژه، بازدید از بعضی پروژههای فعال صنعتی و فازهای در حال بهرهبرداری آن منطقه و در انتها، بازدید از شهر عسلویه و اقامت در هتل شیرینو بود.
پس از استقبال گرم مسئولان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس از دانشجویان بازدیدکننده، مستندی که به معرفی منطقه می پرداخت شامل هدف از ساخت مجموعه، تاریخ احداث و بهرهبرداری، مساحت کلی مجموعه، مواد اولیه مورد نیاز و محصولات و همچنین آینده نگری و دورنمایی از این صنعت راهبردی در سطح کشوری و جهانی، پروژههای در حال احداث و سایر امکانات دانشی و پژوهشی، نمایش داده شد.
سپس مهندس نبیان (کارشناس ارشد برق، گرایش کنترل) توضیحات لازم را ارائه کرد و به سوالات دانشجویان پاسخ داد. پس از آن، از پتروشیمی پازارگاد، پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی جم، پتروشیمی پردیس، اسکله بارگیری و مجموعه تصفیه آب سیستمهای خنک کننده، بازدید شد.)بازدید قسمت استحصال و تصفیه آب مورد نیاز واحدها از دریا و بازیافت آن از نزدیک صورت گرفت و بازدید دیگر واحدها با اتوبوس انجام شد.(
مهندس مسئول هر واحد در مورد مراحل و نحوه عملکرد بخش های مختلف توضیح داد و در مورد دستگاههای مورد استفاده در واحدها مانند مخازن نگهداری، خنک کننده ها، مبدل های حرارتی، کمپرسور و .... توضیحاتی مختصردر قالب فرایندهای شیمیایی ارائه کرد.
مسئول یکی از واحدها درباره پتانسیلهای کاری و نیازهای منطقه وکشور مطالبی را مطرح کرد و نکته قابل تقدیر دقت و حوصله مسئولان واحدهای مختلف در پاسخگویی به دانشجویان بود.
نکته قابل توجه در این بازدید این است که هرچند در سالهای اخیر ایران تحت تأثیر تحریمها از داشتن امکانات لازم برای انجام فعالیت های تخصصی در خیلی از زمینه ها محروم بوده است اما متخصصان کشورمان در این منطقه توانسته اند نه تنها موانع توقف تولید واحدها را برطرف کنند، بلکه گام های بزرگی نیز در جهت توسعه منطقه برداشته اند.
شرح بازدید از برخی مجتمع های پتروشیمی منطقه عسلویه
مجتمع پتروشیمی زاگرس با تولید بیش از 3 میلیون تن متانول در سال، یکی از تولیدکنندگان بزرگ این محصول در جهان بهشمار میآید. خوراک اصلی این مجموعه گاز متان است که از مخازن گازی پارس جنوبی تامین می شود. در این مجموعه به منظور جلوگیری از مسموم شدن کاتالیزورها ابتدا فرایند سولفور زدایی با اکسید روی انجام می شود. محصول نهایی این مجموعه از واکنش مونوکسید کربن و هیدروژن در حضور کاتالیزور اکسید مس تولید و پس از فرایند خالص سازی آماده فروش در بازار جهانی میشود.
فرآیند تولید متانول در شرکت پتروشیمی زاگرس، به دلیل بهره گیری از پدیده جدید اتوترمال در تولید گاز سنتز و همچنین بازیافت هیدروژن از گاز پرج و تزریق مجدد آن به گاز سنتز دارای ویژگی‌هایی است که کلیه واحدهای تولیدی متانول موجود در ایران فاقد آن است.
مجتمع پتروشیمی پردیس تولید و عرضـه کننده محصولات آمونیـاک و اوره، مالک بزرگ ترین مجتمع تولیدکننده آمونیـاک و اوره در خاورمیانـه و نیز یکی از تولیدکنندگان بزرگ این محصولات در سطح جهان است. حجم بالای تولیدات و فن آوری برتر، هماهنگی با استانداردهای زیست محیطی، سهولت دسترسی به خوراک گاز طبیعی، خطوط حمل و نقل دریایی، برخورداری از تاسیسات ذخیره سازی و اسکله بارگیری اختصاصی برای صادرات محصول اوره، از جمله مزیت ها و ویژگی های این مجتمع است که چشم انداز روشنی را برای جایگاه این شرکت در بازارهای بین المللی ترسـیم می کند. تاکنون فاز اول و دوم این مجتمع به بهـرهبرداری رسیده که تولیدات این دو فاز سهم ایران را در تولید آمونیاک و اوره، به مقدار قابل توجـهی افزایش داده است.
همچنین مقدمات توسعـه مجتمع در فاز سوم نیز از سال ۱۳۹۰ آغاز شده است. خوراک هر فاز مجتمع، گاز طبیعی به میزان ۶۷۰ میلیون نرمال مترمکعب در سال است که از محل فازهای گازی پارس جنوبی و یا مجتمع پتروشیمی پارس تـأمین میشود.
در ابتدا توسط کاتالیزور نیکل به CO و H2 تبدیل و پس از آن، از واکنش گاز هیدروژن و نیتروژن در حضور کاتالیزور آهن، محصول آمونیاک با راندمان کلی %18 به دست میآید. از واکنش آمونیاک به دست آمده و کربنمونوکسید، محصول نهایی اوره تولید میشود. وجود اسکله در این مجتمع، این شرکت و همچنین مجتمع های نزدیک را قادر به ارتباط و صدور محصولات به سایر کشورها کرده است.
مجتمع پتروشیمی جم از دیگر مجموعههای بازدید شده در این سفر علمی بود که بزرگ ترین تولیدکننده الفین کشور و جهان است. از محصولات تولیدی این مجموعه میتوان به اتیلن، پلیاتیلن سبک و سنگین، 1-بوتن و بوتادیان اشاره کرد. خوراک اصلی این مجتمع گاز اتان است که ابتدا در کوره و در حضور کاتالیست به اتیلن و محصول جانبی هیدروژن تبدیل می شود و پس از آن گاز اتیلن به عنوان ماده اولیه وارد سایر قسمتهای این مجموعه میشود.
مجموعه تصفیه آب آخرین مکانی بود که برای بازدید دانشجویان درنظر گرفته شده بود. هدف از احداث این مجموعه تامین آب مورد نیاز برجهای خنک کننده و تولید آب مقطر برای برخی از واحدها است. در این واحد آب دریا ابتدا تصفیه شده و سپس کلر زنی می شود و در نهایت به سمت مجموعههای مورد نیاز پمپ می گردد. به منظور جلوگیری از آسیبهای ناشی از ورود آب گرم به دریا، ابتدا آب خروجی از سامانه های خنک کننده می گذرد و سپس به دریا بازگردانده میشود.
به عنوان یک نتیجهگیری کلی میتوان گفت با توجه به نیاز روز افزون کشور و دنیا به محصولات پتروشیمی و نفتی و به منظور ارتقای کیفیت، کمیت و پیشرفت کشور و همچنین رفع نیاز کشور به نیروی متخصص خارجی، ارتباط دانشگاه و صنعت باید بیش از پیش افزایش یابد تا در آیندهای نه چندان دور پیشرفتهای چشمگیری حاصل شود.
با توجه به این بازدید، مزایای کار کردن در عسلویه را می توان حقوق و مزایای عالی برای کارمندان و پذیرایی مطلوب برای کارکنان نام برد. از معایب آن هم آلودگی هوا و گرما و رطوبت شدید هوا به خصوص در تابستان ذکر کرد.
امید است با مساعدت و همکاری شرکت هایی مانند شرکت ملی صنایع پتروشیمی با مراکز دانشگاهی شاهد برگزاری بازدیدهای علمی – صنعتی بیشتری برای علاقهمندان و دانشجویان با هدف افزایش دانش تجربی و سطح علمی دانشگاهیان و همچنین آشنایی بیشتر آنان با صنایع کشور عزیزمان باشیم.
معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی صنعتی شریف
دبیرخانه بازدیدهای علمی – صنعتی دانشگاه صنعتی شریف